روندهای مهاجرت داخلی و اولویت های سیاست جمعیتی ایران

فصلنامه تخصصی علوم سیاسی

مقاله 2، دوره 14، شماره 42، فروردین 1397، صفحه 25-56   

نویسندگان

حمیدرضا قوام ملکی¹؛ محمد مهدی رشیدی^{* 2}

¹دانشجوی دکترای مدیریت گرایش آینده پژوهی، پژوهشگاه شاخص پژوه

²دکترای تخصصی مدیریت منابع انسانی، استادیار و عضو هیات علمی موسسه مطالعات بین المللی انرژی

چکیده

جامعه ایران در دوره معاصر خود مانند دیگر جوامع تغییرات شگرفی را از بعد جمعیتی تجربه کرده است. شش برابر شدن میزان نفوس در کمتر از یک قرن و تبدیل شدن جامعه ایران از جامعه عمدتا روستایی و عشایری به جامعه ای با جمعیت بالای هفتاد و پنج درصد شهری بر اثر بی سابقه ترین مهاجرت های داخلی ایرانیان در نیم قرن اخیر از جمله این تغییرات شگرف با آثار بلندمدت و بی مانند است. این حجم رشد و مهاجرت جمعیت را می توان متاثر از مدرنیزاسیون، شرایط جدید جهانی و سیاست های حکومت های معاصر ایران در راستای همسویی و یا یافتن پاسخی درخور در مواجهه با این شرایط دانست. هر حکومتی برای سیاستگذاری صحیح در حوزه جمعیتی بیش و پیش از هر چیز نیازمند داشتن درک دقیقی از وضعیت حال و آینده جمعیت است. وضعیت حال بر مبنای آمارگیری قابل شناخت است اما جهت پیش بینی آینده جمعیت نیازمند دانستن روندهای بلندمدت در این حوزه هستیم. هدف مقاله حاضر، درک ریشه ها و شناسایی روندهای مهاجرت داخلی ایران بر مبنای تجزیه و تحلیل آمارهای موجود، میزان تاثیر سیاست های دولت ها بر این روندها و نهایتاً ارائه چشم اندازی از وضعیت مهاجرتی کشور بر مبنای تحلیل روندها جهت شناخت اولویت های سیاستی در این زمینه است.

کلیدواژه‌ها

سیاست های جمعیتی؛ روندشناسی؛ مهاجرت داخلی؛ مهاجرت روستا به شهر؛ مهاجرت شهر به شهر

مراجع