اثرات تاریخ‌های مختلف کاشت بر روند رشد صفات رویشی و عملکرد سه رقم برنج در شمال خوزستان

پژوهش های زراعی در حاشیه کویر

مقاله 7، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 16، خرداد 1393، صفحه 51-63   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

کاوه لیموچی^{* 1}؛ عطاء‌اله سیادت²؛ عبدالعلی گیلانی³

¹زراعت، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول، دزفول، ایران.

²استاد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، اهواز، ایران.

³استادیار زراعت، عضو هیأت علمی بخش اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

چکیده

این پژوهش به­منظور بررسی اثرات تاریخ­های مختلف کاشت (تنش گرما) بر روند رشد صفات رویشی و عملکرد سه رقم برنج به­مدت یک سال در شمال خوزستان واقع در منطقه شاوور به­صورت کرت­های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اصلی تاریخ کاشت در سه سطح (5 خرداد ماه، 20 خرداد ماه و 5 تیر ماه) و عامل فرعی شامل سه رقم عنبوری قرمز پا­بلند، چمپا و عنبوری قرمز پا­کوتاه بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد بین تاریخ­های مختلف کاشت و ارقام در تمامی صفات تفاوت معنی­داری وجود داشت و به غیر از وزن خشک ساقه و میزان باروری بقیه صفات تفاوت معنی­داری در اثر متقابل دو عامل نداشتند. همچنین بیش­ترین و کم­ترین مقدار وزن خشک ساقه و ارتفاع بوته و بالعکس عملکرد دانه، وزن هزار دانه، میزان باروری، شاخص برداشت و وزن خشک برگ به­ترتیب مربوط به تاریخ­های کاشت اول و سوم بودند. با بررسی روند رشد کلیه صفات در تاریخ کاشت 5 خرداد ماه که بیش­ترین تنش حرارتی را در مرحله زایشی دارا بود در مدت زمان کم­تری به­حداکثـر رشد خود رسیدند و می­توان از آن به­عنـوان ساز­و­کاری جهت فرار از گرمـا نام برد. در بیـن ارقـام نیز بیش­ترین عملکرد را رقم چمپا با متوسط 4/3795 کیلو­گرم در هکتار دارا بود. و با توجه به ضرایب همبستگی عملکرد دانه بیش­ترین همبستگی مثبت و معنی­دار را با وزن خشک برگ (^*441/0) دارا بود. بر­اساس نتایج این تحقیق به­نظر می­رسد که با متمرکز کردن اهداف اصلاحی بر روی افزایش وزن برگ می­توان به افزایش عملکرد دانه در نتیجه افزایش سرعت رشد و فتوسنتز خالص در برنج امیدوار بود.

کلیدواژه‌ها

تاریخ‌های کاشت؛ برنج؛ صفات رویشی؛ عملکرد

مراجع