عدم امکان دسترسی به شهرت فتوائیه و مقتضای ادلّه

مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی

مقاله 6، دوره 14، شماره 51، خرداد 1397، صفحه 119-136   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ijrj.2018.540070

نویسنده

علی فقیهی^*

استادیار فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران [e-mail]

چکیده

از جمله امارات مورد بحث در علم اصول شهرت فتوائیه است که به معنی فتوای واحد معظم فقهای امامیه است. علمای اصول، تنها در حجیت و عدم حجیت آن بحث دارند؛ در حالیکه امکان دسترسی به فتوای معظم فقها نیز جای بحث دارد از این­رو شیخ انصاری در کتاب رسائل، شهرت فتوائیه را به فتوای معظم فقهاء معروف تعریف کرده است. نظر نگارنده این است دسترسی به آراء معظم فقها معروف و غیرمعروف به دلائلی غیرممکن است که از جمله اَن؛ گمنامی بسیاری از فقیهان، تقیّه در برابر حاکمان متعصّب و محو بیشتر آثار قلمی است. از اینرو آنچه به نام شهرت فتوائیه در کتاب­های فقهی آمده در حقیقت فتوای تعدادی از فقها است که مصداق شهرت فتوائیه نیست و از طرفی أدلّه­ای که برای حجیت شهرت فتوائیه اقامه شده دلالت بر حجیت فتوای معظم فقهای معروف ندارد.

کلیدواژه‌ها

فقهای معروف؛ مشهور فقها؛ ظنّ؛ اولویت؛ خبر فاسق

مراجع

1-     قرآن کریم

2-     آخوند خراسانی، محمدکاظم، (بی تا)، حاشیه کتاب فرائد الأصول، مکتبه بصیرتی، قم.

3-     آخوند خراسانی، محمدکاظم، (بی­تا)، کفایة الأصول، کتابفروشی اسلامیه، تهران.

4-     ابن الشهید الثانی، حسن، (1374)، معالم الأصول، دارالفکر، قم، چاپ اوّل.

5-     احسائی ابن ابی جمهور، محمدبن علی، (1405)، عوالی اللئالی، دارسید الشهداء للنشر، قم، چاپ اول.

6-     امام خمینی، روح الله، (1385)، انوار الهدایه، مؤسسه نشر آثار امام خمینی،‌ تهران، چاپ سوم.

7-     بجنوردی، میرزا حسن، (1385) ، منتهی الأصول، مؤسسه عروج،  تهران، چاپ دوّم.

8-     بحرانی، یوسف بن احمد، (1405) ، الحدائق الناضره، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اوّل.

9-     بروجردی، حسین، (1415)،  نهایه الأصول، مقرّر مرحوم حسینعلی منتظری، نشر تفکّر، قم، چاپ اوّل.

10- تبریزی،‌میرزا موسی، (1397 )، اوثق الوسائل فی شرح الرسائل، انتشارات کتبی نجفی، قم.

11- حرعاملی، محمدبن الحسن، (1432)، وسائل الشیعه و مستدرکها، ‌مؤسسه نشر اسلامی، قم، چاپ اول.

12- خوئی،‌ ابوالقاسم، (1428)، مصباح الأصول، مقرر سیّدمحمد بهسودی، مؤسسه إحیاء آثار موحوم خوئی، قم، چاپ سوّم.

13- خوئی،‌ ابوالقاسم،  (1413)، ‌معجم رجال الحدیث، ( بی­جا)، ( بی­نا)، چاپ پنجم.

14- شهید اوّل، محمدبن مکّی، (1419)، ذکری الشیعه فی احکام الشریعه، مؤسسه آل البیت، قم، چاپ اول.

15- شیخ انصاری،  مرتضی، (1381) ، فرائد الأصول، انتشارات مطبوعات دینی، قم، چاپ دوّم.

16- شیخ انصاری، مرتضی، (1390)، کتاب المکاسب، مطبوعات دینی، قم، چاپ ششم.

17- شیخ انصاری، مرتضی، (1418)، مطارح الأنظار، پژوهشکده امام خمینی، تهران، چاپ اول.

18- شیخ صدوق، محمد، (1389)، امالی الصدوق، با مقدّمه محمدمهدی خرسان،  مطبعه الحیدریه، نجف.

19- شیخ صدوق، محمد، (1429)، کمال الدین و تمام النعمه، مؤسسه نشر اسلامی، قم، چاپ پنجم.

20- شیخ صدوق، محمد،  (1415)، المقنع، مؤسسه امام هادی، قم، چاپ اول.

21- شیخ طوسی، محمد، (1422)، المبسوط فی فقه الامامیه، مؤسسه نشر اسلامی، قم، چاپ اول.

22- شیخ مفید، محمّد، (1429)، الأمالی، مؤسسه نشر اسلامی، قم، چاپ ششم.

23- طباطبائی یزدی، محمدکاظم، (1426)، حاشیه فرائد الأصول، دارالهدی، (بی­جا)، چاپ اول.

24- طبرسی، احمدبن علی، (1403)، الاحتجاج،  نشر مرتضی، مشهد، چاپ اول.

25- عراقی، ضیاء الدین، (1364)، نهایة الافکار، مقرّر محمدتقی بروجردی، انتشارات اسلامی، قم.

26- کلینی، محمدبن یعقوب،  (1407)، الکافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، چاپ سوم.

27-مشکینی، میرزا ابوالحسن، ( بی­تا) کفایة الأصول المحشّی، منشورات الحکمه، قم.

28- میرزای نائینی، محمدحسین، (1352)، اجود التقریرات، مقرّر سید ابوالقاسم خوئی، صیدا، مطبعه عرفان.

30 - میرزای نائینی، محمدحسین، (1406)، فوائد الأصول مقرّر مرحوم محمدعلی کاظمینی، مؤسسه نشر اسلامی، قم.

31- نوری، میرزا حسین، (1423)، وسائل الشیعه و مستدرکها، مؤسسه نشر اسلامی،‌ قم، چاپ اول.