عوامل موثر در ظهور مزدک

فصلنامه تاریخ

مقاله 1، دوره 6، شماره 20، فروردین 1390

نویسندگان

دکتر علاءالدین آذری؛ دکتر امیر تیمور رفیعی؛ سمیه عباسی

چکیده

چکیده :
     ساسانیان آخرین سلسله از دوره ی باستان، دارای مشخصه و مولفه های فرهنگی، تمدنی، سیاسی و اقتصادی تاثیرگذار در دنیای بعد از خود بوده اند. شاهان ساسانی تلاش کردند تا با همکاری روحانیان زرتشتی، دین زرتشت رادر جامعه ساسانی رسمیت ببخشند، اما با چالش های فراوانی از سوی آیین مانویت، گسترش مسیحیت و رواج باورهای بدعت گذار مانند آیین مزدک روبرو گشتند. باورها و آموزه های مزدک، آخرین مرحله ی بروز بدعت های رایج در جامعه ی ساسانی بود و درست در زمانی رخ داد که پادشاهی ساسانی با بحران های اجتماعی، اقتصادی و دینی در جامعه مواجه بودند. پرسش اصلی این پژوهش این است که چه شرایطی در جامعه ساسانی حاکم بود که سبب ظهور مزدک شد؟ به گواهی تاریخ هر نهضت و جنبش اجتماعی با اوضاع داخلی کشور در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مرتبط است و پیدایش جنبش مزدک و وقایع آن ارتباط مستقیمی با اوضاع کشور دارد. قسمت اعظم این مقاله مربوط به شرایط و عوامل ظهور مزدک در جامعه ی ساسانی  در سده ی پنجم میلادی است؛ که با شعائر تساوی جویانه خود توانست در آن دوران ظهور کند. موضوع این مقاله «عوامل موثر در ظهور مزدک» در جامعه ی ساسانی است، که ضمن پرداختن به شرایط اجتماعی، اقتصادی و دینی حاکم بر جامعه ی ساسانی در ظهور آیین و تفکرات مزدک به قیام هایی رخ داده ی پس از اسلام که تفکرات و شعارهای مزدکی را سرلوحه ی جنبش و قیام خود قرار داده بودند، پرداخته است.

واژگان کلیدی: مزدک، موبدان زرتشتی، نظام طبقاتی، اسلام، خرمدینان

کلیدواژه‌ها

مزدک؛ موبدان زرتشتی؛ نظام طبقاتی؛ اسلام؛ خرمدینان