نقش امیراسماعیل سامانی در چگونگی تشکیل دولت سامانیان

فصلنامه تاریخ

مقاله 5، دوره 6، شماره 20، فروردین 1390

نویسندگان

دکتر امیر تیمور رفیعی؛ فرزانه سیفی

چکیده

چکیده
        اسماعیل بن احمدبن اسد پایه گذار واقعی امارت سامانیان به شمار می آید، وی پس از مرگ پدر به خدمت برادر که جانشین پدر شده بود درآمد و در سال 261 هـ از سوی برادرش نصر برای سامان دادن اوضاع به شهر بخارا گسیل شد در پی مرگ نصر در سال 279 هـ معتضد خلیفه وقت فرمان امارت اسماعیل بر ماوراءالنهر را صادر نمود در همین زمان در ناحیه شرق قلمرو اسلامی آکنده از جریانات سیاسی و نظامی بود که این جریانات زمینه را برای اعتلاء سامانیان در ماوراءالنهر و خراسان فراهم آورد. امیراسماعیل در طی مدت 16 سال فرمانروایی بخش های وسیعی از سرزمین ماوراءالنهر خراسان، سیستان، طبرستان، ری، اصفهان، سند، هند، ترکستان و گرگان، را تسخیر کرد، و یکی از سلسله های اسلامی را پایه پذاری کرد. خلیفه نیز نان به نرخ روز می خورد و هرکس را که مدعی آرامش و امنیت در شرق می شد می پذیرفت گاه این پذیرش با تهدید خلیفه نیز بدان تن می داد و بنابر شرایط زمانی فرمان عزل و نصب امراء و سرداران را صادر می نمود. امیراسماعیل نیز به دلایل اشتراک دینی و مسلکی و ارتباط تجارتی و اقتصادی و کسب مشروعیت دینی و سلطه روحانی خلیفه همواره تحت تبعیت و مطیع و مجری او امر خلیفه بود و با توجه به تابعیت مذهبی و سیاسی امیراسماعیل از دستگاه عباسی وی کاملاً مورد عنایت و توجه خلفا عباسی قرار داشت. وی مذهب تسنن داشت و به علما احترام می گذاشت و وزراء در دورۀ وی چندان رونقی نداشت.

واژگان کلیدی : سامانیان، امیراسماعیل سامانی، معتضد

کلیدواژه‌ها

سامانیان؛ امیراسماعیل سامانی؛ معتضد