نگاهی بر سیر تاریخی سنت برقع پوشی در حوزه خلیج فارس

فصلنامه تاریخ

مقاله 2، دوره 6، شماره 22، مهر 1390   

نویسندگان

بابک باباخانی؛ زینب بهاروند؛ اکرم احمدی

چکیده

چکیده:

برقع یک نوع پوشش است که به عنوان وسیله ای تزئینی هم  به عنوان حجاب و هم برای جلوگیری از آفتاب سوختگی در برخی نقاط جنوبی ایران و جزایر خلیج فارس به کار برده می شود که استفاده از آن جزو عادات و سنن ایرانی نبوده و طی سالیان بسیار دور از طریق مهاجرین عربی و غربی که از آن طرف آب های خلیج فارس به ایران آمده اند وارد شده است. ایرانیان برقع را به معنای مطلق، روبند به کار می برند که استفاده از این کلمه در قرن ششم هجری و در آثار ادبی، خصوصاً در اشعار خاقانی، نظامی گنجوی و عطار بوده است که گویا در همان ایام نیز استفاده از برقع در نواحی جنوبی ایران رواج پیدا کرده است، هر چند که مردم هر منطقه ای از جنوب برقع های مخصوص به خود داشته و دارند؛ برخی ساده و برخی تزئینی.قابل ذکر است اصل آن چه که از ابتدا رواج پیدا کرد با هدف جلوگیری از آفتاب سوختگی بوده که بعدها کم کم صورت دینی(حجاب) و سپس تزئینی نیز پیدا کرد و اکنون بیشتر چنین کاربردی از آن می شود، که تسّری آن در بین زنان جنوبی ایران به صورت روزآمدی جزو فرهنگ عمومی بخشی از آنان را شامل می شود. در این مقاله سعی شده است با توجه به اهمیت و جایگاه برقع در پوشش زنان ساکن حاشیه خلیج فارس به سابقه تاریخی استعمال آن در نواحی فوق الذکر و کاربرد تاریخی استفاده از برقع پرداخته شود. روش مورد استفاده در نگارش و تدوین مقاله حاضر کتابخانه ای(توصیفی-تحلیلی)، و تحقیقات میدانی می باشد.
نتایج حاصل از مقاله حاضر می تواند در درک چگونگی استفاده از برقع در ادوار تاریخی ایران به عنوان یک پدیده اجتماعی و نهایتاّ تغییر در کارکرد فعلی آن، مؤثر واقع شود.

واژگان کلیدی : برقع، حجاب، زنان، سواحل خلیج فارس، زینت آلات

کلیدواژه‌ها

برقع؛ حجاب؛ زنان؛ سواحل خلیج فارس؛ زینت آلات