تبیین تاریخی اصلی‌ترین نظریه‌ها درباره پیدایش تشیع امامی

فصلنامه تاریخ

مقاله 1، دوره 6، شماره 23، دی 1390   

نویسندگان

دکتر سیدهاشم آقاجری؛ یعقوب پناهی

چکیده

 چکیده:

    نقطه آغازین پیدایش تشیع از منظرهای گوناگونی بررسی و تحلیل شده است. متکلمان و علمای شیعی هرکدام نظرهای متفاوت و قابل تاملی را در این زمینه ارائه کرده‌اند اما مورخان کمتر به نقد این نظریات با رویکرد خاص تاریخی رغبت نشان داده‌اند. در این پژوهش تلاش خواهیم کرد به این سوال اساسی پاسخ دهیم که پیدایش تشیع به‌معنای اصطلاحی آن به‌عنوان یک فرقه دارای نظام منسجم و در قالب جریانی سیاسی اجتماعی با مختصات خاص کلامی و فقهی از چه زمانی به‌صورت چارچوب‌مند مطرح بوده است؟ در یک تقسیم‌بندی ده‌گانه نظریه های مختلف درباره چگونگی و زمان پیدایش تشیع امامی را نقد و بررسی کرده و در انتها، دیدگاه خود را در این‌باره به‌صورت نظریه یازدهم طرح خواهیم کرد. به‌زعم ما تشیع امامی به‌یکباره شکل نگرفته، بلکه طی فرآیندی تدریجی تشکیل شده و تطور یافته است.
واژگان کلیدی: تشیع امامی، فرقه، پیدایش، فرآیند تدریجی.

کلیدواژه‌ها

تشیع امامی؛ فرقه؛ پیدایش؛ فرآیند تدریجی