سیاست امنیتی روسیه در قبال اوکراین (1991-2012)

فصلنامه تاریخ

مقاله 2، دوره 9، شماره 32، فروردین 1393   

نویسندگان

محمدرضا سورتچی؛ ابولقاسم باباتبار سرخی

چکیده

چکیده

یکی از موضوعات مهم امنیتی برای روسیه، حفظ حوزه امنیتی خود بعد از فروپاشی شوروی می‌باشد. روسیه برای حفظ و نفوذ در آن سعی در اتخاذ سیاست‌هایی عملگرایانه جهت همگرایی با این کشورها است. از این رو هر گونه تلاشی که در جهت‌گیری متضاد با سیاست‌های روسیه در منطقه باشد با برخورد جدی این کشور مواجه خواهد شد. اوکراین نیز از جمهوری‌هایی است که برای روسیه مهم بوده و روسیه تلاش دارد که بتواند همچنان آن را در زنجیره امنیتی و همسو با سیاست‌های خود در منطقه نگاه دارد. اما بعد از فروپاشی شوروی، این کشور خواستار استقلال بیشتر از روسیه بود؛ لذا سیاستمداران این کشور سیاست نزدیکی به غرب را در دستور کار خود قرار داند تا بتوانند از نفوذ روسیه در کشورشان بکاهند. از این رو می‌توان به یوشچنکو اشاره کرد که او سیاست نزدیکی با غرب را اتخاذ کرد؛ و خواستا عضویت کشورش در اتحادیه اروپا و ناتو شد. موضوعی که روسیه آنها را در تقابل با سیاست‌های بلند مدت خود در منطقه می‌داند.
در همین راستا می‌توان سیاست امنیتی روسیه در قبال این کشور را نسبت به حضور روس‌تباران و مسائل انرژی را نیز تحلیل نمود. بعد از فرو پاشی شوروی، مقامات کرملین، خود را متعهد به دفاع از حفظ حقوق و آزادی شهروندانشان در جمهوری‌های باقی مانده شوروی دانستند. وجه دیگر سیاست امنیتی روسیه در قبال اوکراین موضوع انرژی و خطوط انتقال آن است. روسیه توانسته است از طریق صادرات انرژی خود به اوکراین و در ادامه انتقال انرژی به اتحادیه اروپا هم به قدرت منطقه‌ای خود بیفزاید و هم وابستگی اتحادیه اروپا به انرژی روسیه افزایش یافت. از این رو مقامات کرملین در جهت تسلط بر منابع انرژی و خطوط انتقال آن در منطقه هستند و دسترسی قدرت‌های دیگر در این زمینه را در تضاد با منافع حیاتی خود در منطقه می‌دانند. به طور کلی سیاست روسیه در قبال این کشور آمیخته با سیاست همکاری و تعامل با اوکراین است. اتخاذ این سیاست‌ها از سوی مقامات کرملین همسو با حفظ حوزه سنتی و نفوذ در منطقه شوروی سابق استو روسیه همچنان تلاش دارد برای رسیدن به ایده قدرت بزرگ، نفوذ خود در منطقه را حفظ نماید.

واژگان کلیدی:سیاست امنیتی، روسیه، اوکراین، اتحادیه اروپا، ناتو، انرژی

کلیدواژه‌ها

سیاست امنیتی؛ روسیه؛ اوکراین؛ اتحادیه اروپا؛ ناتو؛ انرژی