اثر سطوح کود نیتروژن و تراکم بوته بر کمیت و کیفیت بذور گندم

زراعت و اصلاح نباتات

مقاله 10، دوره 13، شماره 4، اسفند 1396، صفحه 97-107   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

جواد حمزه ئی¹؛ سید محسن سیدی²؛ افشار آزادبخت^{* 3}؛ ایوب فصاحت⁴

¹دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان.

²دکترای اکولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان.

³دانش آموخته دکتری علوم علفهای هرز دانشگاه محقق اردبیلی.

⁴4دکتری اکولوژی گیاهان زراعی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، البرز.

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف کود نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد و اجزا عملکرد گندم آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینا در سال زراعی 91-1390 انجام گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل سطوح کودی (40، 80، 120 و 160 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و تراکم-های بوته (150، 300 و 450 در متر مربع) بودند. بر اساس تجزیه داده‌ها، اثر کود و تراکم بر کلیه صفات به‌جز شاخص برداشت معنی‌دار شد. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که با افزایش کود نیتروژن ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص کلروفیل و درصد پروتئین افزایش یافتتند، اما با افزایش تراکم بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، شاخص کلروفیل و درصد پروتئین کاهش یافتند. صفاتی همانند تعداد سنبله در متر مربع، عملکرد دانه و عملکرد پروتئین به‌‌طور معنی‌داری تحت‌تأثیر اثر متقابل کود در تراکم قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه و عملکرد پروتئین (به‌ترتیب 500 و 50/68 گرم در متر مربع) در تیمار 160 کیلوگرم کود نیتروژن تراکم در 300 بوته در متر مربع به دست آمد. با توجه به نتایج پژوهش حاضر، به‌نظر می‌رسد تراکم 300 بوته در مترمربع و مصرف 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار برای دستیابی به بیشترین عملکرد دانه و عملکرد پروتئین گندم مناسب است.

کلیدواژه‌ها

پروتئین؛ شاخص کلروفیل؛ عملکرد بیولوژیک؛ عملکرد دانه؛ کارایی مصرف نیتروژن

مراجع