بررسی اثر روش خشک کردن بر مقدار و ترکیب اسانس آویشن کوهی در منطقه پلور، شهرستان آمل (مطالعه موردی)

پژوهش های زراعی در حاشیه کویر

مقاله 6، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 29، شهریور 1396، صفحه 133-143   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

بهزاد غلامحسین‌زاده¹؛ یوسف نیک‌نژاد¹؛ هرمز فلاح آملی²؛ جابر مهدی‌نیا افرا^{* 3}

¹گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت اله آملی، آمل - ایران.

²گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت اله آملی، آمل - ایران

³دانشگاه آزاد اسلامی، واحد آیت اله آملی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، آمل - ایران

چکیده

آوﻳﺸﻦ L.) Thymus kotschyanus) ﺑﻪ­دﻟﻴﻞ دارا­ﺑﻮدن ﺧﻮاص داروﻳﻲ و ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻳﻚ گیاه ﻛﺎملا شناخته شده است.ﻳﻜﻲ از ﮔﻮﻧﻪ­ﻫﺎی آﻧﺪﻣﻴﻚ اﻳﻦ ﺟﻨﺲ در اﻳﺮان اﺳﺖ. اﺳﺎﻧﺲ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ ﻏﻨﻲ از ﺗﻴﻤﻮل اﺳﺖ. در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ روش ﺧﺸﻚ­ﻛﺮدن ﺑﺮ ﻣﻴﺰان اﺳﺎﻧﺲ و ﻧﻮع و درﺻﺪ اﺟﺰای ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه آوﻳﺸﻦ اﻧﺪام­ﻫﺎی ﻫﻮاﻳﻲ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از روستای پلور واقع در شهرستان آمل در ﻣﺮﺣﻠﻪ گل­دهی ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪ. جهت بررسی تاثیر چهار روش مختلف خشک کردن (نور مستقیم خورشید، سایه، ماکروویو با توان 900 و 360 وات) و شرایط ژنتیکی و اکولوژیکی بر میزان اسانس این گیاه، نمونه­هایی از گیاه مذکور در زمان 100 درصد گل­دهی با ارتفاع 10 سانتی­متر از سطح زمین برداشت و در شرایط آزمایشگاهی میزان اسانس با دستگاه کلونجر و نوع ترکیبات اسانس به دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC-MS) مورد بررسی قرار­گرفت. با توجه به نتایج حاصله از تجزیه واریانس صفات نشان داد که بیش­ترین وزن­تر با (36/667) گرم و میزان رطوبت با (39/118) هر چند اختلاف داشتند اما از نظر آماری معنی­دار نبود و بالا­ترین میزان اسانس با (39/1) و درصد اسانس با (23/1) از روش سایه خشک حاصل شد که از نظر آماری در سطح یک درصـد معنی­دار بود، در بررسی اثر روش­های مختلف خشک کردن بر مقدار اسانس آویشن کوهی نشان داد که بیش­ترین اسانس­ها از جمله تیمول (56/16%)، کارواکرول (39/32%)، کاریوفیلن (55/11%) از تیمار روش خشک کردن ماکروویو با توان 900، آلفا­ترپینن (05/1%)، پی­سیمن (90/12%)، گاما­ترپینن (44/9 %) از روش سایه خشک، بورنئول (06/4%)، دلتا­کادینن (22/3%) از روش خشک کردن با نور مستقیم خورشید به دست آمد که از نظر آماری در سطح یک درصد معنی­دار بود. کم­ترین میزان اسانس تیمول، پی­سیمن از تیمار روش خشک کردن ماکروویو با توان 360، کارواکرول از روش خشک کردن با نـور مستقیـم خورشیـد، کاریوفیلن از روش سایه خشک و آلفـا­ترپینن، گـاما­ترپینن، بورنئـول و دلتا­کادینن از تیمار روش خشک کردن ماکروویو با توان 900 حاصل شد

کلیدواژه‌ها

آویشن کوهی؛ خشک کردن؛ اسانس؛ کارواکرول؛ تیمول

مراجع