راهبرد برابری فرصتها و امکانات در عدالت سیاسی با تاکید بر قرآن کریم

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 2، دوره 5، شماره 15، خرداد 1397، صفحه 7-31   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

سیدکاظم سیدباقری^*

پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

چکیده
در عدالت سیاسی، مسائل مهمی چون توازن، اعطای حقوق سیاسی، رعایت قانون، مشارکت فعالانه و آزادانه افراد، حق بیان، حق انتقاد، تشکیل اجتماعات، حق انتخاب‌شدن و حق انتخاب‌کردن، برای شهروندان به رسمیت شناخته می‌شود و امور در نسبت با قدرت، به‌تناسب در جای خود، قرار می‌گیرد. پرسش اصلی نوشتار حاضر بررسی برابری فرصت‌ها و امکانات، به عنوان یکی از راهبردهای دستیابی به عدالت سیاسی با تأکید بر آیات و منطق قرآن کریم است و در فرضیه با توجه به تمهیداتی نظری مانند برابری در موقعیت‌های اجتماعی، آفرینش برابر انسان‌ها و حق‌داری آنان، برای دستیابی به برابری فرصت‌ها و امکانات، می‌توان راهکارهایی مانند قدرت سیاسی مشروع، حذف امتیازات سیاسی، قضاوت عادلانه، توزیع دادگرانۀ امکانات و فرصت‌ها و ایفای حقوق شهروندان را مورد توجه قرار داد و معیار برابری فرصت را در سه مرحلۀ قبل، هنگام و پس از کسب قدرت سیاسی رصد کرد تا بسترهای رسیدن جامعه به عدالت سیاسی فراهم شود. پژوهش حاضر بر اساس روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است.

کلیدواژه‌ها

برابری فرصت؛ رقابت سیاسی؛ عدالت سیاسی؛ قدرت سیاسی؛ داوری عادلانه

مراجع

1. قرآن کریم
2. ابونصر فارابی (1961). فصولالمدنی. تحقیق: م. دنلوپ.
3. آشوری، داریوش (1373). دانش‌نامه سیاسی. چاپ سوم، تهران: نشر مروارید.
4. آشوری، محمد (1383). حقوقبشرومفاهیممساوات،انصافوعدالت. تهران، انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
5. بشیریه، حسین (1371). میزگرد برابری‌ و نابرابری. فصل‌نامهنامه‌فرهنگ،‌ سال 2، شماره 3.
6. التمیمی، محمد الآمدی (1366). غررالحکمودررالکلم. قم: مکتب الإعلام الإسلامی.
7. حر عاملى، محمد بن حسن (1422). وسائلالشیعه. بیروت: دارالاحیاء.
8. راولز، جان (1378). نظریهعدالت. ترجمه محمد کمال سروریان و مرتضی بحرانی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
9. رویمر، جان (۱۳۸۲). برابریفرصت. ترجمه محمد خضری، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
10. سید قطب (1379) عدالتاجتماعیدر اسلام. ترجمه محمدعلی گرامی و سید هادی خسروشاهی، چاپ بیست و پنجم، تهران: انتشارات کلبه شروق، مرکز بررسی‌های اسلامی.
11. شیخ صدوق (۱۴۱۳). کتابمنلایحضرهالفقیه. تصحیح: علی اکبر غفاری، چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
12. شیخ طوسی (1418). تهذیب‏الأحکام. تهران: انتشارات صدوق.
13. صلیبا، جمیل (1370). فرهنگفلسفی. تهران: نشر حکمت.
14. طباطبائی، محمد حسین (1417). تفسیرالمیزان. الطبعه الاولی، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
15. فیض کاشانى، ملا محسن (1415). ‏تفسیرالصافى. تحقیق: حسین اعلمى‏، چاپ دوم، تهران: انتشارات الصدر.
16. فیض‌الاسلام، سید علی نقی (1377). ترجمهوشرح‌نهج‌البلاغه، خطبه‌ها، نامه‌ها و سخنان‌ کوتاه‌ امیرالمؤ‌منین(ع). تهران‌: انتشارات‌ فیض‌الاسلام.
17. قرطبی، محمدبن احمد (١٣۶۴). الجامع لاحکام القرآن. چاپ اول، تهران: ناصر خسرو.
18. الکلینی (1371). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
19. متقى هندى (1979). کنزالعمال. بیروت: مؤسس‍ة الرسالة.
20. مطهری، مرتضی (1373). بیستگفتار. تهران: انتشارات صدرا.
21. مطهری، مرتضی (1378). یادداشت‌هایاستاد مطهری. چاپ اول، تهران: انتشارات صدرا.
22. مطهری، مرتضی (1403). بررسیاجمالیمبانیاقتصاد اسلامی. تهران: نشر حکمت.
23. مک لین، ایان (1387). فرهنگعلومسیاسیآکسفورد. ترجمه حمید احمدی، تهران: نشر میزان.
24. مهیار، رضا (1371). فرهنگ أبجدی عربی- فارسی. قم: بی نا.
25. نیلی، مسعود، غنی‌نژاد، موسی (۱۳۸۶). اقتصادوعدالتاجتماعی. چاپ دوم، تهران: نشر نی.