نقش زنان در فرآیندهای مربوط به صلح در عصر جهانی شدن؛ مطالعه موردی افغانستان

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 9، دوره 5، شماره 15، خرداد 1397، صفحه 173-199   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نیلوفر عمرانی^{* 1}؛ مهدی عباس زاده فتح آبادی²؛ شهرام عسکری حصن³

¹دانشگاه یزد

²علوم انسانی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشگاه شهید باهنر

³دانشجوی دکتری دانشگاه ازاد رفسنجان

چکیده

در عصر جهانی شدن با اهمیت یافتن موضوع حقوق زنان، تلاشهایی در خصوص نقش زنان در فرآیندهای مربوط به صلح در سطح کلان و خرد صورت گرفته است. موضوع صلح در کشور افغانستان به سبب تحولاتی که در طی سه دهه گذشته با آن رو به رو بوده است از اهمیت برخوردار شده است. با توجه به شرایط مختلفی که بر زنان در میان کشورهای گوناگون و از آنجا که این امر به نوبه خود بر نقش زنان در فرآیندهای صلح تأثیر می‌گذارد، لذا این پژوهش تمرکز خود را بر روی موضوع نقش زنان در فرآیندهای مربوط به صلح در عصر جهانی شدن با تأکید بر کشور افغانستان گذاشته است. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که زنان افغانستان چه نقشی در فرآیندهای مربوط به صلح در این کشور داشته اند؟ این پژوهش ابتدا به طور مختصر به بررسی اقدامات بین‌المللی در خصوص نقش زنان در فرآیندهای مربوط به صلح می-پردازد و در قسمت بعد به بررسی نقش زنان افغانستان در روند صلح در این کشور می‌پردازد. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که زنان افغانستان وضعیت متفاوتی در طی دوره‌های گوناگون داشته‌اند و در برخی از دوره‌ها از بسیاری از حقوق ابتدایی خود محروم بوده‌اند و این امر به نوبه خود بر نقش آنها در روند صلح تأثیر گذاشته است. زنان تنها در طی سال‌های گذشته حضور بیشتری در روند صلح داشته‌اند. این پژوهش یک پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات در آن از طریق استفاده از منابع کتابخانه‌ای و مجازی است.

کلیدواژه‌ها

صلح؛ جهانی شدن؛ زنان؛ افغانستان؛ اقدامات بین‌المللی

مراجع

1. آژانس خبری پژواک (1392). نهادهای مدنی کابل. برگرفته از http://www.elections.pajhwok.com در تاریخ 5/6/1396.
2. توکلی، فایزه ( 1389)، حیات اجتماعی زنان افغان در دوران معاصر. فصل‌نامه فیروزه، شماره 14.
3. حاجی یوسفی، امیرمحمد (1388). دولت و جهانی‌شدن در خاورمیانه. با همکاری اصغر افتخاری، حسین پور احمدی، محمدرضا تاجیک، رحمان قهرمان‌پور، بیژن اسدی، اصغر صارمی شهابی، تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
4. حسینی، حلیمه (1390). وضعیت زنان افغانستان از بی­عدالتی تا رسیدن به عدالت جنسیتی. پژوهش­های منطقه­ای، شماره 7.
5. خبرگزاری بانوان افغانستان (1395). نقش نمادین زنان در روند صلح، برنامه دولت است. برگرفته از http://www.awna.af در تاریخ 24/08/1395.
6. ­خبرگزاری خاورمیانه (1396). زنان افغان، پیام‌‌آوران صلح. برگرفته از http://middleeastpress.com در تاریخ 25/02/1396.
7. ساز­مند، بهاره (1384). فرهنگ و حقوق بشر در پرتو جهانی‌شدن. راهبرد، شماره 36.
8. شادمانی، مهدیه (1395). درآمدی بر نقش زنان در مخاصمات و استقرار صلح. فصل‌نامه مطالعاتی دفاع از حقوق زنان، سال 2، شماره 4.
9. شایگان، فریده (1374). مفهوم مطلق حقوق زن. مجله سیاست خارجی، شماره 2.
10. شبکه زنان افغانستان (2016). سند موقف: صدای زنان افغانستان. برگرفته از http://www.acbar.org/upload/1477455516979.pdf.
11. شفیعی، نوذر (1391). رابطه صلح و حقوق بشر. برگرفته از http://www.dsrc.ir در تاریخ 22/11/1391.
12. شهرام­نیا، امیرمسعود، و نظیفی نائینی، نازنین ( 1392). تأثیر جهانی‌شدن بر دیپلماسی فرهنگی با تأکید بر نظریه صلح‌سازی. راهبرد فرهنگ، شماره 24.
13. صادقی، فاطمه (1384). سیاست برقع: زنان افغان پیش و پس از طالبان. مجله گفتگو، شماره 44.
14. ضیائی بیگدلی، محمدرضا (1383). حقوق بین‌الملل عمومی. جلد اول، تهران: کتابخانه گنج دانش.
15. طالبی، معصومه (1390). وضعیت زنان افغانستان. برگرفته از http://peace-ipsc.org در تاریخ 18/4/1391.
16. طاهری، مرضیه (1393). زنان، صلح و امنیت بین­المللی. برگرفته از http://mehrkhane.com در تاریخ 20/12/1393.
17. فرهنگ، محمد صدیق (1380). افغانستان در پنج قرن اخیر. تهران: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
18. قادری، علی (1392). نگاهی به مشارکت سیاسی زنان در افغانستان. برگرفته از http://dailyafghanistan.com در تاریخ 29/5/1392.
19. قریب، حسین (1380). جهانی‌شدن و چالش­های امنیتی جمهوری اسلامی ایران. اطلاعات سیاسی - اقتصادی، شماره‌های 167 و 168.
20. کولایی، الهه (1382). زنان در عرصه عمومی، مطالعه موردی جمهوری اسلامی ایران. مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 61.
21. گفتمان مردم افغانستان پیرامون صلح (2011). گذاشتن تهدابی برای پروسه صلح فراگیر در افغانستان. برگرفته از https://unama.unmissions.org در تاریخ 5/3/1390.
22. گل محمدی، احمد (1393). جهانی شدن فرهنگ، هویت. تهران: نشر نی.
23. مقصودی، مجتبی، و غله‌دار، ساحره (1390). مشارکت سیاسی زنان افغانستان در ساختار جدید قدرت پس از 11 سپتامبر. پژوهش­نامه روابط بین­الملل، دوره 4، شماره 17.
24. مؤسسه تحصیلات عالی گوهرشاد (1396). سمینار گفتمان ملی زنان، صلح و امنیت. برگرفته از http://gawharshad.edu در تاریخ 20/08/1396.
25. میرمحمدی، داوود (1381). جهانی‌شدن؛ ابعاد و رویکردها. فصل‌نامه مطالعات ملی، سال 3، شماره 11.
26. نصیری، حمید (1388). صلح و کارکردهای آن در فقه و حقوق اسلامی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
27. نهاد تحقیقاتی حقوق زنان و اطفال (1394). مشارکت زنان در روند صلح گزارش پژوهشی. چاپ اول، کابل افغانستان.
28. وثوقی، پرستو (1389). حق زنان در احراز مناصب عمومی در چارچوب نظام حقوق بین­الملل بشر و قوانین ایران، (مطالعه تطبیقی). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی.
29. وزارت امور زنان جمهوری اسلامی افغانستان (1394). کنفرانس زنان، صلح، ایثار و اعتمادسازی. برگرفته از http://mowa.gov در تاریخ 2/5/1394.
30. وزارت امور زنان جمهوری اسلامی افغانستان (1396). ورکشاپ تقویت اشتراک زنان در پروسه صلح و امنیت. برگرفته از http://mowa.gov در تاریخ 6/7/1396.

31. Afghan Amputee Bicyclists for Rehabilitation and Recreation (2016). Who we are. Available at: http://www.aabrar.org.
32. Afghan Development Association (2017). Afghan Development Association (ADA). Available at: http://www.ada.org.
33. Afghan Women’s Network (2017). AWN’s history. Available at: http://www.awn-af.net.
34. Afghan Women's Educational Center (2017). A brief history of AWEC. Available at: http://www.awec.info/eng/profile/
35. Civil liberal initiative for peace (2012). Who we are. Available at: http://clip.org.af/about-us/who-we-are/
36. Cooperation for Peace and Unity (2017). Communication & program. Available at: http://cpau.org.
37. Geoba.se (2017). The world: Life expectancy - female (2017) - Top 100+. Available at: http://www.geoba.se/country.php?cc=AF&year=2017.
38. Index Mundi (2017). Afghanistan Demographics Profile 2017. Available at: http://www.indexmundi.com.   
39. Inter-Parliamentary Union (2016).Women in National Parliament. Available at: http://www.ipu.org.
40. Research Institute for Women Peace & Security (2015). Afghanistan. Available at: https://www.insightonconflict.org.
41. The Global Economy (2016). Afghanistan: Labor force, percent female. Available at: http://www.theglobaleconomy.com.
42. The global economy (2016). Afghanistan: Unemployment rate for females. Available at: http://www.theglobaleconomy.com.
43. World Bank (2015). Life expectancy at birth, female (years). Available at: https://data.worldba0nk.org.
44. World Bank (2015). Literacy rate, adult female (% of females ages 15 and above). Available at: https://data.worldbank.org.
45. Worldwide Guide to Women in Leadership (2016). Female ministers of the republic of Afghanistan/De Afghanistan Jamhuriat/Jamhuriat ye Afghanistan/Afghanistan. Available at: http://www.guide2womenleaders.com.