نقش و جایگاه زنان فلسطینی در شعر هارون هاشم رشید (مطالعۀ موردی دیوان وردة علی جبین القدس)

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 2، دوره 10، شماره 35، فروردین 1397، صفحه 23-33   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علی خضری^* ؛ سیمین ضیایی

دانشگاه خلیج فارس، گروه زبان و ادبیات عربی، بوشهر، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش و جایگاه زنان فلسطینی در شعر هارون هاشم رشید انجام شده  است. در این تحقیق تلاش شده است با توجه به نقش مهم و اساسی زنان در صحنه‌ی مبارزه، به بررسی مهم­ترین جلوه­های پایداری و مقاومت زنان در دیوان «وردة علی جبین القدس» پرداخته شود. هارون هاشم  شاعر فلسطینی است که به حضور زنان و استقامت آنان در راه مقاومت توجه خاصی نشان داده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و با ابزار کتابخانه­ای تهیه و تدوین شده است. نتایج تحقیق بر اساس بررسی اسناد و مدارک موجود نشان می­دهد که هارون هاشم به ندرت به بیان احساسات و عواطف عاشقانه، و وصف زیبایی ظاهری زن پرداخته است بلکه بیشتر مضامین شعری وی در توصیف ذلّت ناپذیری، مسئولیت‌پذیری و صبر و استقامت زنان فلسطینی می‌باشد. او زنان فلسطینی را مظهر صبر و استقامت می­داند که هرگز تن به ذلّت ندهند و در غیاب همسر مسئولیت خطیر تربیت فرزندان را نیز به عهده دارند تا نسلی ایده آل و آرمانی به جامعه­ی خویش تحویل دهند. بنابراین شاعر با عاطفه‌ای صادق جنبه‌ی مادّی را از شعرش دور نگه می‌دارد و زبان شعری‌اش را به غزل عفیف نزدیک می‌کند.

کلیدواژه‌ها

زنان فلسطینی؛ هارون هاشم رشید؛ دیوان وردة علی جبین القدس

مراجع

-قرآن کریم.

-آملی، عبدالله. (1383). زن در آینه جمال و جلال، قم: مرکز نشر اسراء

-احمدی­چناری، علی اکبر؛ حبیبی، علی اصغر. (1390). نمادهای پایداری زنان در شعر فدوی طوقان، دوفصلنامه­ی زبان و ادبیات عربی، دوره سوم، شماره 4.

-اسحق تیموری، الهه؛ رنجبر، عبّاس. (1394). سیمای زن در اشعار نازک الملائکه و سیمین بهبهانی، کنفرانس بین المللی ادبیات و پژوهش­های تطبیقی در آن، گرگان، موسسه فرهنگی نسیم موعود.

-پسندی، فائزه؛ سیفی، محسن؛ رسول‌نیا، امیرحسین. (1347). دراسة اسلوبیة فی قصیدة «وردة علی جبین القدس» للشاعر الفلسطینی «هارون هاشم رشید»، مجلة اللغة العربیة و آدابها علمیة محکمة، السنة 12، العدد 2، صص221-259.

-حسنوند، صحبت­­اله؛ محمّدی نژاد پاشاکی، احمد. (1391). بررسی تطبیقی بیداری زنان در شعر حافظ ابراهیم، هارون هاشم رشید، قیصر امین پور و یوسفعلی میر شکّاک، کاوش نامه­ی ادبیات تطبیقی، دوره دوّم، شماره 6، صص1-22.

-حسینی، مریم. (1387). ریشه­های زن ستیزی در ادبیات کلاسیک فارسی، تهران: نشرچشمه.

-حق پناه، رضا. (1381). عزت از منظر قرآن و سنّت، مجله الهیات و حقوق، شماره 4 و 5. صص 127 -154.

-الحیح، نورۀ احمد شحادۀ. (2012م). لهجۀ بلدۀ صوریف دراسۀ لغویۀ، الجزائر: جامعۀ الخلیل.

-الخضراء الجیوّسی، سلمی. (1977). موسوعة الادب الفلسطین المعاصر، الطبعۀ الاولی، بیروت: المؤسسۀ العربیۀ للدّراسات و النشر.

-خفاجی، محمّد عبدالمنعم. (1975م). النقد العربی الحدیث، القاهرۀ: مکتبۀ الکلیات الأزهریۀ.

- دهخدا، علی اکبر. (1380). لغت نامه، تهران: مؤسسه لغت نامه دهخدا.

-رستمی، پرستو. (1382). تاثیر وجود فرهنگ شهادت طلبی در حفظ دین و ارزش‌های دینی، تهران: دفتر تحقیق و بژوهش بنیاد شهید انقلاب.

-رشید، هارون هاشم. (1998م). دیوان وردۀ علی جبین القدس، بیروت: دارالشروق

-سیفی، محسن؛ جعفری نژاد، صدیقه. (1395). سیمای زن از دیدگاه فوزیه ابوخالد شاعر معاصر عربی، فصلنامه­ی علمی- پژوهشی زن و فرهنگ، سال هفتم، شماره 28، صص7-21.

- شکری، غالی.(1366). ادب مقاومت، ترجمه محمد حسین روحان، چاب اول، تهران: نشر قو.

-قائمی، علی. (1366).مسئله انتظار، قم: انتشارات هجر.

-کنفانی، غسّان. (1968). «ابعاد و مواقف فی الادب المقاومة الفلسطینیۀ»، مجلۀ الاداب، بیروت، العدد 4، صص5-8.

- مجلسی، محمد باقر. (1382)، جلاء العیون، قم: نشر سرور.

-پایگاه اطلاع رسانی جبهه جهانی مستضعفین: 1392، نگاهی به زندگی و آثار شاعر مقاومت، هارون هاشم رشید http://www.mwfpress.com/vdcj.te8fuqeytsfzu.html