بررسی سبک زنانه در رمان کوچۀ اقاقیا(نوشتة راضیه تجّار)

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 5، دوره 10، شماره 35، فروردین 1397، صفحه 61-74   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فائزه عرب یوسف آبادی^* ؛ شهلا کلبعلی

دانشگاه زابل، گروه زبان و ادبیات فارسی، زابل، ایران.

چکیده

هدف این پژوهش استخراج مؤلّفه­های زنانه­نگاری مؤثّر در سبک نگارش رمان کوچۀ اقاقیا نوشتة راضیه تجّار است. نتایج اولیّه نشان می­دهد که این مؤلّفه ­ها عبارتند از: زبان زنانه، عواطف زنانه و مسائل فرهنگی مربوط به زنان در این رمان. زبان زنان در این رمان دارای تکرار کلمات یا اجزای جمله برای تشدید و تأکید بر حسّ عاطفی مورد نظر است. بیشتر زنان این رمان از گفتارهای قطعی می­ پرهیزند و در گفتار اغلب آنها نوعی تعریض وجود دارد. حضور دویست و نود و هشت واژة رنگی و تعدّد به ­کارگیری رنگ ­های مختلف با جزئیّات آن در زبان اشخاص این رمان بدان صبغه­ ای زنانه بخشیده­ است؛ علاوه ­براین، عاطفة مادری یکی از قوی­ترین انواع و اشکال عواطف زنانه در این رمان است. کاربرد کمتر دشواژه‌ها نیز بر سبک زنانۀ آن تأکید دارد. همچنین در رمان مورد مطالعه بنا به دلایلی همچون، فقر علمی و فرهنگی اغلب زنان در موقعیّت‌های مبهم، به خرافات و باورهای عامیانه­ ای روی آورده ­اند. در این رمان مصادیق متعدّدی از مسائل فرهنگی و اجتماعی وجود دارد که نگاه ابزاری به زنان را آشکار می­ کند و نشان می‌دهد که حقوق اجتماعی زنان آن دوران همسطح مردان نیست.

کلیدواژه‌ها

سبک زنانه؛ کوچۀ اقاقیا؛ راضیه تجّار

مراجع

-‌ آژنده، یعقوب. (1396). وضع ادبیات داستانی در قبل و بعد ازانقلاب. مجلۀ سوره. شماره24. 6-14.

- ‌آکماجین، آندرین. (1964) زبان شناسی: درآمدی بر زبان و ارتباط. ترجمه علی بهرامی. (1382). تهران: رهنما.

-‌ باقی­نژاد، عباس. (1385 ). فروغ فرخ‌زاد؛ شاعر عاطفه و شکست. ادبیات عرفانی و اسطوره­شناختی. دوره 2. شماره2. 17-1.

-‌ بهرامی رهنما، خدیجه؛ طاووسی، محمود و ماحوزی، مهدی. (1392). نقد و بررسی دو کهن­الگوی آنیما و آنیموس در منظومة بانوگشسب­نامه. پژوهشنامة ادب حماسی. سال نهم، شماره 16. 129-146.

    -‌ پارسی‌نژاد، کامران. (1380). گشت و گذار در کوچه‌اقاقیا، مجله ادبیات داستانی کرمانشاه. شماره57. 113-108.

- تجّار، راضیه. (1389). کوچة اقاقیا، چ چهارم، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی،حوزۀ هنری، سوره­مهر.

  - حری، ابوالفضل. (1377). سفر به ریشه‌ها، نقد آثار داستانی راضیه تجار. مجله ادبیات‌داستانی کرمانشاه. شماره 46. 113-105.

- شیخ، مهدیه. (1396). بررسی زبان زنانه در پنج اثر داستانی ادبیات پایداری. (شیار 143، یکشنبه آخر، دختر شینا، فرنگیس، زیتون سرخ). پایانه کارشناسی ارشد، زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زابل.

- داوری اردکانی، نگار و عیار، عطیه. (1387). کنکاشی در پژوهش­های زبانشناختی جنسیت. مطالعات راهبردی زنان. دانشگاه شهید بهشتی. دورۀ 11. شماره  42. 181-162.

-‌‌ دستغیب، عبدالعلی. (1373). نرگس‌ها و داستان‌های دیگر. کیهان فرهنگی. شماره 18. 38-34.

-‌ دستغیب، عبدالعلی. (1380). پرسه‌ای در کوچه اقاقیا.کیهان­فرهنگی. شماره176. 77-72.

-‌‌ غلامی، حمیده و بخشی، معصومه. (1392). شعر زنانۀ ایران و سبک و گویشی زنانه . بهار ادب. دوره6.  شمارۀ 4.  پی در پی 22.  225- 224.

-‌ فتوحی، محمود. (1390). سبک­شناسی نظریه­ها، رویکردها و روش­ها. تهران: سخن.

- محمودی بختیاری، بهروز و دهقانی، مریم. (1392). رابطة زبان و جنسیّت در رمان معاصر فارسی: بررسی شش رمان. زن در فرهنگ و هنر. دورة 5. شماره 4. 556- 543.

-‌‌‌ نجاری، محمد. (1394). زبان زنان، بررسی زبان زنانه در نمایشنامه‌های نغمۀ ثمینی و چیستا یثربی، با همکاری ویدا بابالو. چ اول، تهران: اختران.

-‌نجفی عرب، ملاحت. (134). زبان و جنسیت در رمان. تهران: علم و دانش.

- نیکوبخت، ناصر، دسپ، سید علی، بزرگ بیگدلی، سعید و منشی زاده، مجتبی. (1391). روند تکوین سبک زنانه در آثار زویا پیرزاد، تحلیلی برپایة سبک­شناسی فمنیستی. نقد ادبی. شماره 18. 152-119.

- ولی مراد، فرشته. (1383). راضیه­ تجّار و نگاهی به کوچة اقاقیای او. ادبیات داستانی. شماره 86 . 71-69 .

-‌ وولف، ویرجینیا. (1929). اتاقی از آن خود. ترجمه صفورا نوربخش. (1383). تهران: نشر نیلوفر.

- هینلز، جان. (1972 ). شناخت اساطیر ایران. ترجمة ژاله آموزگار و احمد تفضّلی. ( 1368 ). تهران: نشر چشمه.

- یونگ، کارل گوستاو. (1972). چهار صورت مثالی. ترجمه پروین فرامرزی. (1368). مشهد: آستان قدس رضوی.

- یونگ، کارل گوستاو. (1980). خاطرات، رویاها، اندیشه. ترجمه پروین فرامرزی. (1370). مشهد: آستان قدس رضوی.

- Abrams, M  . H (1999) . A Glossary of Literary Terms, 7th edition. Boston, Massachusetts : Heinle & Heinle Pub.

- Cuddon, J. A. &  Preston , Claire (1998). A Dictionary of Literary Terms and Literary Theory, Oxford UK: Blackwell.

- Hannah, Sara   (2003). “’Something Else Hauls Me through Air’ Sound and Structure in Four Late Poems by Sylvia Plath.” Literary Imagination: The Review of the Association of Literary Scholars and Critics 5. no2 (Spring): 232-66.

- Lakoff, R, (1990). Extact from language and womens place.In D. Cameron (Ed.) , The feminist critique of language : A reader. London & New York: Routledge :221-234.

- Showalter, Elaine (1997). “Toward A Feminist Poetics” In Twentieth Century Literary Theory: A Reader. Newton, K. M. , Ed. New York: St. Martin’s:216-250.