تحلیل فضایی پراکنش «بانک» و مکان یابی بهینۀ آنها ( مطالعه‌ی موردی: شهر سقز)

آمایش محیط

مقاله 1، دوره 11، شماره 40، خرداد 1397، صفحه 21-43   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

علی زنگی آبادی¹؛ شراره سعیدپور^{* 2}

¹دانشگاه

²دانشگاه اصفهان

چکیده

بانک ها از جمله مراکز خدماتی مهم شهر می باشند، مکان قرارگیری شعب بانک در سطح شهر محرکی برای جذب مشتری و رضایت آنان به حساب می آید؛ لذا ضروری است که مکان استقرار آن ها به صورتی انتخاب شود که دسترسی عموم ساکنین شهر را فراهم آورد. هدف اصلی در تحقیق که با روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است، این است که نحوه توزیع و پراکنش بانک ها در شهر سقز نشان داده شود و نقاط بهینه برای احداث شعب جدید تعیین گردد جهت نیل به این هدف از مدل تحلیل شبکه ای ، شاخص های موران ، رگرسیون وزنی جغرافیایی و مدل تحلیل شبکه استفاده شده است . همچنین از نرم افزار های ARC/GISو Super Decisions جهت ترسیم لایه ها بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که با توجه به شعاع عملکردی نامناسب و سرانۀ بسیار پایین بانک‌ها، دسترسی به کاربری بانک در این شهر در وضعیت مطلوبی قرار نداشته و همۀ جمعیت شهر نمی‌توانند به‌صورت عادلانه و برابر از این مراکز بهره‌مند گردند. لذا با تلفیق لایه‌های مختلف کاربری-های تأثیرگذار، نقشه نهایی فضاهای بهینه جهت احداث شعب بانک جدید در 5 دسته از بسیارخوب تا بسیار ضعیف تقسیم بندی و پیشنهاد گردید.

کلیدواژه‌ها

بانک؛ مکان‌یابی؛ پراکنش؛ تحلیل شبکه؛ شهر سقز

مراجع

 

1. آفتاب­، ا.،­قربانی،ا.,­تقیلو،­ع.,­سلطان زاده،­و.1393.بررسی تاثیر عوامل طبیعی در توزیع فضایی مراکز باستانی آذربایجان غربی با استفاده از GIS.­مجلۀ برنامه ریزی فضایی،­4(3):60-37.
2. احدنژاد روشتی،­م.،­صالحی میشانی،­ح.،وثوقی راد،ل.،حسینی، ا.1392.نقش ارکان اصلی شهر ایرانی اسلامی در مکان گزینی مراکز اقامتی (مورد شناسی: شهر زنجان).جغرافیا و آمایش شهری- منطقه ای،(7): 126-111.
3. حلبیان،ا.،سلطانیان،م.1391.تحلیل شبکه باGIS.انتشارات کنکاش،چاپ اول،اصفهان.
4. حیدری،ا.1391.تحلیل فضایی-کالبدی توسعۀ آتی شهر سقز با تأکید بر شاخص های رشد هوشمند شهری با استفاده از مدل آنتروپی شانون.مجلۀ جغرافیا و توسعۀ شهری،(2):94-68.
5. رهنمایی،م.،مولایی هشجین،ن.،رشیدزاده،ح.1391.تحلیل مکانی-­فضایی شعب بانک­ملی شهر رشت به منظور خدمات‌رسانی بهینه به مشتریان. جغرافیا(فصلنامۀ علمی-پژوهشی انجمن جغرافیای ایران)،(34):64-47.
6. سلطانی،ع.،احمدیان،ع.،اسماعیلی ایوکی،ی.1389.کاربرد مدل رگرسیون وزن دار فضایی­(GWR)­ در بررسی روابط بین متغیرهای فضایی در بک پهنۀ شهری(نمونۀ موردی: منطقۀ 7 شهرداری تهران). فصلنامۀ آرمانشهر، (4):110-99.
7. عرب امیری،م.،رفیع پور،م.، مسگری،م.1392. مکان­یابی ایستگاه های آتش نشانی با استفاده از الگوریتم کلونی مورچه و GIS (مطالعۀ موردی: شهر تهران). فصلنامۀ آمایش محیط، (25):48-23.
8. عشورنژاد،غ.،فرجی سبکبار،ح.،علوی پناه،س.،نامی،م.1391.مکان یابی شعب جدید بانک و موسسات مالی و اعتباری با استفاده فرایند تحلیل شبکه ای فازی.مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری،2(7):20-1.
9. فرجی سبکبار، ح.، علوی پناه، س.،عشورنژاد، غ.1392. ارزیابی مکان استقرار شعب بانک‌ها و مؤسسه‌های مالی و اعتباری (منطقۀ شش­شهر تهران)­با استفاده از روش دیماتل و فرآیند­تحلیل شبکه‌ای.پژوهش‌های­جغرافیای انسانی،(3): 94-77.
10. قربان نژاد اصل،ز.1391.بررسی توزیع فضایی- مکانی فضای سبز شهری و مکان یابی بهینه آن در شهر فیروز آباد. پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه سیستان و بلوچستان،زاهدان.
11. لطفعلی پور،ز.1392. مکان­یابی شعب بانک ها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی گروهی( مطالعه موردی: بانک پاسارگاد در مشهد).ششمین کنفرانس بین المللی انجمن ایرانی تحقیق در عملیات،پژوهشکده تحقیق در عملیات.
12. مرکز آمار ایران.1390. آمار جمعیت شهر سقز.
13. مؤذن جمشیدی،س.،مقیمی،م.،اکبری،ن.1390.تحلیل تأثیر اندازه دولت بر توسعه ی انسانی در کشورهای­OIC (رهیافت رگرسیون وزنی جغرافیایی(GWR)).مطالعات شهری و منطقه ای،2(8):116-95.
14. موسوی،ن.1380. انتخاب و اولویت بندی و انتخاب مکان مناسب برای شعب بانک کشاورزی با استفاده از تکنیک سلسله مراتبی.دانشگاه تهران،پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی.
15. هاشمی،م.،اصغری،آ.،رحمتی،ر.1393.مکانیابی­ کتابخانه­های عمومی شهر سقز با استفاده از سامانۀ اطلاعات جغرافیایی (ساج)، فصلنامۀ آمایش محیط، (26):168-151.
16. یغفوری،ح.،کاشفی دوست،د.،قادر مرزی، ج.1393.تحلیلی بر الگوی پراکنش و توزیع مراکز درمانی و مکان یابی بهینه درمانگاه های جدید (نمونۀ موردی، شهر پیرانشهر). فصلنامۀ آمایش محیط، (25):148-129.
    1. Boufounou, P. V. 1995. Evaluating Bank Branch Location and Performance: a Case Study, European Journal of Operational Research, 87(2): 389-402.
    2. Dikmen, I., Isik, Z., Birgonul, M.T. 2007.Using Analytic Network Process (ANP) for Performance Measurement in Construction. the construction and building research conference of the Royal Institution of Chartered Surveyors:­1-11
    3. Garcia-Melon, M., Ferris-onate, J., Aznar- Bellver,J., Aragones-Beltran, P., Poveda- Bautista, R.2008). Farmland appraisal based on the analytic network Process, Journal of global Optimization,42(2):­143-155.
    4. Lee, J.,­Wong, D,w,s.2001.Statistical analysis with arc view GIS.John Wiley and sons publications,­1st Edition.
    5. Miliotis,­P.,­Dimopoulou,­M.,­Giannikos,­I.2002.AHierarchical Location Model for Locating Bank Branches in a Competitive Environment.­International Transactions in Operational Research,­9(5):­549-565.
    6. Monterio,­S.F.M .2004. Bank-Branch Location and Sizing under Economies of Scale. Universidade do Porto, www. repositorioaberto. up.pt/bitstream/10216
    7. Saaty, t.1999.Fundamentals of the analytic network process. Journal of Systems Science and Systems Engineering,13(2):­129-157.