تاثیر محورهای ساختار شهری(محورهای عملکردی) بر الگوهای سفر شهروندان با توجه به اهداف و انگیزه‌های سفر (مطالعه موردی‌: منطقه 1 شهر همدان)

آمایش محیط

مقاله 5، دوره 11، شماره 40، خرداد 1397، صفحه 115-142   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

یاسر حاتمی^{* 1}؛ کیانوش ذاکر حقیقی²؛ هادی رضایی راد³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری ،گروه شهرسازی ،دانشکده هنر و معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی ، همدان، ایران

²دانشیار گروه شهرسازی ،دانشکده هنر و معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی ، همدان، ایران

³(استادیار گروه شهرسازی‌، دانشگاه بوعلی‌، همدان، ایران)

چکیده

یکی از اجزاء اصلی شکل دهنده ساختار شهری محورهای شهری (معابر شهری) هستند که نقش زیادی را در سازمان فضایی شهرها ایفا می‌نمایند. در واقع شبکههای ارتباطی بستر ایجاد ارتباط مناسب بین انسان، فضا و فعالیت می‌باشند. به طور کلی در غالب محیط‌های شهری هر مسافر شهری تحت یک انتخاب عقلانی، تصمیم به سفر با گزینه‌های مختلف گرفته و با هدف انجام یک فعالیت مشخص از یک مبدا معلوم , مقصدی را انتخاب و با تعیین مسیر بهینه ( از دیدگاه خود) به سمت آن حرکت می نماید. این پزوهش درصدد بررسی و تحلیل اثراتی است که محورهای عملکردی با توجه به اهداف و انگیزه‌های سفری بر الگوی سفری شهروندان در منطقه یک شهر همدان ایجاد می‌نمایند تا گامی مثبت در جهت طراحی سیستم حمل و نقل یکپارچه برداشته شود. نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی - تحلیلی است. حجم نمونه برای سه محور عملکردی انتخابی در منطقه یک شهر همدان با استفاده از فرمول (تعیین حجم نمونه زمانی که حجم جامعه نامعلوم است) به ترتیب برابر با (محور شریعتی 225و محور میرزاده عشقی290و محور سعیدیه 265 ) است. همچنین جهت ارزیابی و تحلیل روش‌های تحلیل رگرسیونی به کمک نرم افزار SPSS مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آنست که بیشترین تاثیرگذاری بین محورهای عملکردی منتخب بر الگوی سفری شهروندان طبق آزمون (HMR) صورت گرفته با میزان (.971 = Beta) عملکرد دسترسی است. همچنین هر یک از عملکردها با نوعی از اهداف و انگیزه های سفری در ارتباط هستند. در واقع این عملکرد است که علاوه بر الگوی سفری بر اهداف و انگیزه های سفری نیز تاثیرگذار است‌. در نتیجه با توجه به نتایج بدست آمده اقدام به یکپارچه‌سازی سیستم حمل و نقل عمومی و کاربری زمین در سه محور به هم متصل در چارچوب سیستم ABC پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها

ساختار شهر؛ الگوی سفری؛ ارتباط ساختار شهر و شیوه سفر؛ محورهای عملکردی؛ اهداف و انگیزه های سفری

مراجع

 

1-   بحرینی،ح. 1388. طراحی شهری معاصر. انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

2-   پورتر،ب،2011. راهنمای روانشناسی ترافیک. محمود شورچه، چاپ اول1395. انتشارات مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، معاونت علم و فناوری، تهران .988ص.

3-   نظریان، ا، گودرزی، د. 1391 ، ساختار فیزیکی کالبدی شهرها و نقش آن در ترافیک شهری، فصلنامه آمایش محیط،23(6):28-50

 

4-   Appleyard, D. (1979). The Environmental Social Symbol. Journal of American Planning Association, 45 (2), 143-153.

5-   American ssociation of State Highway and Transportation Officials (AASHTO), 2004, Highway Functions, systems and classification.

6-   Anable, J., (2005): ‘Complacent car addicts’ or ‘aspiring environmentalists? Identifying travel behavior segments using attitude theory. Transport Policy 12, pp: 65–78.

7-   Asgharizadeh, Z. (2008), Environmental Quality Assessment on Revitalization of Press, Second Edition.

8-   Cheng, Jianquan, Jan Turkstra, Mingjun Peng, Ningrui Du & Peter Ho,(2006): Urban land administration and planning in China: Opportunities and constraints of spatial data models, Land Use Policy 23, 604–616.

9-   Cervero,R.( 2002‘: Built environments and mode choice. Transport and Environment

10-    ,Volume 7, Issue 4, 265-284.

11-    Cheng, Jianquan, Jan Turkstra, Mingjun Peng, Ningrui Du & Peter Ho,(2006): Urban land administration and planning in China: Opportunities and constraints of spatial data models, Land Use Policy 23, 604–616.

12-    Cervero, R & Kockelman, K (1997), Travel demand and the 3Ds. Density, diversity, and design, Transportation Research D, 2 (3), 199- 219.

13-    Cao, X, Mokhtarian, P. L & Handy, S. L (2009a), the Relationship between the built environment and nonwork travel: A case study of northern California, Transportation Research Part A, 43 (5), 548- 559.

14-    Cao, X, Mokhtarian, P.L, Handy, S.L (2009b), No particular place to go: an empirical analysis of travel for the sake of travel, Environment and Behavior, 41 (2), 233- 257.

15-    Etminani Ghasrodashti, R and Ardeshiri, M (2015), Modeling travel behavior by the structural relationships between lifestyle, built environment and non-working trips, Transportation Research Part A,78, 506- 518.

16-    Gärling, T. (2005). Changes in private car use in response to travel demand management. In G. Underwood (Ed.), Traffic and transport psychology (pp. 551-571). Amsterdam: Elsevier.

17-    Garling,T. , Garling, &  Loukopoulos, p. (2002). Forecasting Psychological Consequences of car use reduction: A challenges to an environmental psychology of transportation. Applied psychology: An international Review, 51, 90e 106

18-    Garling,T. , & steg, L. (Eds) , (2007). Threats from car traffic to the quality of Urban life: Problems, causes and solutions. Oxford: Elsevier.

19-    Handy, S et al. (2002), How the Built Environment Affects Physical Activity Views from Urban Planning, American, Journal of Preventive Medicine, 23 (2S), 64 - 73.

20-    Hillier, B., Space is the Machine: A

21-    Configurational Theory of Architecture. London: Space Syntax, 2007.

22-    Jiang, B.,Yin, J., and Zhao, S., "Characterizing the human mobility pattern in a large street network," Physical Review E, vol. 80, p. 21136, 2009.

23-    Kiani, A. and Salari Sardari, F., (2011). Studying Priorities for Designing Urban Landscape of Public Spaces in Assalouyeh Using ANP Model, Bagh e Nazar Journal, 8rd time, No. 18. [in Persian].

24-    Kansky, K. J. 1963, Structure of transportation networks: relationships between network geometry and regional characteristics. The University of Chicago, Chicago, IL,USA.

25-    Lee, J.S; Nam, J and Lee, S.S (2014), Built environment impacts on individual mode choice: an empirical study of the Houston-Galveston metropolitan area, Int. J. Sustain. Transp, 8, 447- 470.

26-    Mokhtarian, P.L; Salomon, I & Singer, M. E (2015), What Moves Us? An Interdisciplinary Exploration of Reasons for Traveling, Transport Reviews: A Transnational Trans disciplinary Journal, 35(3), 250-274.

27-    Milakis.D, Vlastos.T & Barbopoulos.N (2008) Relationships between urban Form and travel behavior in Athens, Greece. A Comparison with western European and North American Results, Ejtir, p.p: 201-215

28-    May, AD. & Robert, M.(1995) , The design of integrated transport strategies, Journal of Transport Policy, Vol. 2,  No.2, Pages 97-105.

29-    Ory, D. T and Mokhtarian, P. L (2005), When is getting there half the fun? Modeling the liking for travel, Transportation Research A, 39(2-3), 97-123.

30-    Brinckerhoff, P., (2012): Integrated, Transport and Traffic Management Plan and Bicycle Plan, Consultation  Document.

31-    Potter, S. & Skinner, M.(2000), On transport integration: a contribution to better understanding ,Journal of Futures, Vol .32, Pages 275-287.

32-    Rodrigue, J.P., Claude C., Brian S., 2009, The Geography of TransportSystems,Routledge.

33-    Royal Automobile Club.(1995).in P. Goodwinet al. (Eds.), Car dependence. London: Royal Automobile Club Foundation for Motoring and the Environment.

34-    Ryan, R. M & Deci, E. L (2001), On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudemonic well-being, Annual Review of Psychology, 52, 141- 166.

35-    Schwan, T., Dijist ,M., and Dieliman ,F.(2004) , Policies for Urban Form and their Impact on Travel: The Netherlands Experience, Urban Studies Journal ,Vol . 41, no. 3, Pages 579-603.

36-    Van wee, B (2011), Evaluating the impact of land use on travel behavior: the environment versus accessibility, Journal of Transport Geography, 19, 1530- 1533.

37-    Zhang, M (2004), The Role of land use in travel mode choice: evidence from Boston and Hong Kong, Journal of the American planning Association, 70 (3), 344- 360.

38-    www. atlas.tehran.ir