شناسایی پتانسیل‏های بوم‏ گردشگری پایدار شهری– منطقه ای شهرستان نوشهر بر اساس عوامل طبیعی-اقلیمی

آمایش محیط

مقاله 6، دوره 11، شماره 40، خرداد 1397، صفحه 143-160   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

مهرداد رمضانی پور^*

عضو هیات علمی, دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس

چکیده

با توجه به محدودیت زمین در سطح کره زمین، بیشتر امکانات در مناطق شهری واقع شده‏اند، از این جهت، به تدریج اهمیت توسعه بوم‏گردشگری شهری برجسته شده است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، شناسایی سایت‏های گردشکری متمرکز و گسترده در سه طبقه مناسب و نیمه مناسب و نامناسب بر پایه توان بوم‏شناسی برای فصول گرم سال در شهرستان نوشهر بوده است. در این راستا، از مدل بوم‏گردشگری با معیارهای اقلیمی دما، بارندگی، شدت آفتابگیری و شیب، زمین‏شناسی و کاربری زمین بهره گرفته شد. سپس با کمک تکنیک سامانه‏های اطلاعات جغرافیایی و روش‏های شرطی و ترکیب جبری، سایت‏های گردشگری شناسایی گردید. پس از تحلیل، 519 مورد سایت مناسب متمرکز با مساحت 8/438 هکتار و غالبا در ارتفاعات میانی (1300–1800 متر) با جهت شرقی- غربی و در امتداد جاده و رودهای شهرستان نوشهر شناسایی شدند. 158 مورد سایت گردشگری مناسب گسترده با مساحتی حدود 8/74 هکتار در ارتفاعات میانی و بالادست(حدود 2550-4000 متر) در شهرستان نوشهر مکانیابی شدند. بطورکلی، سایت‏های مناسب گسترده، پراکندگی و مساحت کمتری نسبت سایت‏های مناسب متمرکز دارند.

کلیدواژه‌ها

بوم ‏گردشگری شهری–منطقه ای؛ مدل بوم‏شناسی ‏گردشگری؛ نوشهر

مراجع

 

1. اسماعیل‏زاده، ح.، اسماعیل‏زاده، ی. 1393. انتخاب استراتژی بهینۀ توسعه گردشگری با استفاده از مدل راهبردی  SWOT (مطالعه موردی: شهر مراغه). نشریۀ آمایش محیط، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر، 28، 151.
2. ترکاشوند، م. 1394. ارزیابی زمانی و مکانی آسایش آب و هوایی استان همدان با استفاده از شاخص‏های دمای معادل فیزیولوژیک (PET) و فشار عصبی. نشریۀ آمایش محیط، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر، (31) 8، 195.
3. تقوایــی، م،. صفرآبادی، ا. 1390. نقش مدیریت شهری در دستیابی به توسعۀ‏ پایدار گردشگری شهری،  مطالعه موردی: شهر کرمانشاه. فصل‏نامۀ مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، (2) 4، 35 - 52.
4. رمضانی­پور، م. 1387. فرهنگ اصطلاحات مصوّر سامانه­های اطلاعات جغرافیایی. انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس، 35.
5. رمضانی­پور، م. 1396. کاربرد سسیتم‏های اطلاعات جغرافیایی در مطالعات محیطی. انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس، 207.
6. صباغی، ح،. طبیبیان، م. 1394. بررسی چالش نظری و تبیین انگارۀ اکوتوریسم شهری. نشریۀ محیط‏ شناسی،‌ (1) 14، 257-273.
7. عظیمی، ن. 1388. مدیریت گردشگری و توسعه پایدار مطلوب اکولوژیکی. فصل‏نامۀ علوم محیطی، (4) 6، 73-86.
8. علی‏پور، ع.، بایند، م.، بگلو، ن. 1388. مدیریت پایدار گردشگری، مطالعه موردی: شهر بجنورد. فصل‏نامۀ راهبرد اجتماعی فرهنگی، (4) 7، 120.
9. کشوری، ب.، تیموری، پ. 1389. کاربرد GIS و TIS در امکان‏سنجی گردشگری ساحلی، نمونه موردی: شهر بابلسر. فصل‏نامۀ علمی پژوهشی جغرافیای انسانی، (2) 4، 73.
10. لشنی‏زند، م.، پروانه، ب.، امیدی مهر، ف. 1392. نقش مدیریت شهری در تعدیل نوسانات آسایش بیوکلیماتیک شهر خرم آباد در شرایط تغییر اقلیم. نشریۀ آمایش محیط، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر، 26، 117.
11. مافی، ع.، سقایی، م.  1388. کاربرد مدل MS-SWOTدر تحلیل مدیریت گردشگری، مطالعه موردی: کلانشهر مشهد. فصل‏نامۀ جغرافیا و توسعه، (7) 14، 27-50.
12. مثنوی، م.، یاوری، ا.، احمدیان، ح.، قربانی، ح. 1393. بررسی پتانسیل‏های شهر برای گردشگری پایدار: تدوین چهارچوب اکوتوریسم شهری در راستای توسعه پایدار. اولین کنگرۀ تخصصی مدیریت شهری و شوراهای شهر، 1-10.
13. مخدوم، م. 1385. شالودۀ آمایش سرزمین. انتشارات دانشگاه تهران، چاپ هفتم، 201.

 

1. Higham, J., Luck, M.  2002. Urban Ecotourism: A Contradiction in Terms?. Journal of Ecotourism, 1(1): 36-51.
2. Kiran, S., S. 2016. Urban Ecotourism Destinations and the Role of Social Networking Sites; a Case of Kuala Lumpur. ECOCLUB.com Ecotourism Paper Series, Nr. 39: 1.
3. Kumari, S., Behera, M.D., Tewari, H.R. 2010. Identification of Potential Ecotourism Sites in West District. Sikkim. Journal of Tropical Ecology, 51(1): 75-85.
4. Lawton, L. J., Weaver, D. B. 2001. Modified spaces. In D. B. weaver (Ed.). The encyclopedia of ecotourism. Oxon, UK New York, NY: CABI Pub, 73 – 92.
5. Liaghati, H., Khoshbakht, K., Mahmodi, H., Koucakzade, M., Omidvar, p. 2010.  Exploring Characteristics and Profile of Urban Ecotourism (A Case Study from Tehran), Journa1 of Environmental Studies, 36(55): 7-9.
6. Okech, R. N.  2009. Developing urban ecotourism in Kenyan cities: A sustainable approach, Journal of Ecology and Natural Environment, 1(1): 001-006.
7. Walpole, M. J., Goodwin, H.J. 2000. Local Economic Impacts of Dragon Tourism in Indonesia. Annals of Tourism Research, 27(3), 559-576.
8. Yacob. M.R., Radam, A., Wahidin, K., Shuib, A. 2009. Contingent Valuation of Ecotourism in Marine Parks, Malaysia: Implication for Sustainable Marine Park Revenue and Ecotourism Management. World Applied Sciences Journal, 7(12):1474-1481.