بررسی امکان وجود رابطه‌ای قابل‌فهم میان «طرح مفهومی» و «محتوای تجربی»

 پژوهشهای معرفت شناختی

مقاله 7، دوره 7، شماره 15، فروردین 1397، صفحه 169-195   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

میثم محمدامینی^*

استادیار پژوهشکدۀ مطالعات بنیادین علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

استدلال دیویدسن علیه اعتبار تمایزِ «طرح مفهومی» و «محتوای تجربی»، یا به‌اصطلاح «جزم سوم تجربه‌گرایی» بحث‌های فراوانی را برانگیخته است. دو ایراد کلی به دیدگاه دیویدسن از این قرار است: ۱. بر خلاف ادعای دیویدسن، استدلال‌های او «اصل ایدۀ یک طرح مفهومی» را مردود نمی‌شمارد، بلکه انتقادهای او صرفاً به برداشت خاص کواین از «طرح مفهومی» وارد است. ۲. کل استدلال‌های دیویدسن مبتنی بر آموزه‌های معناشناختی او است و پذیرش و رد آنها اساساً وابسته به موضعی است که در برابر نظریۀ معنای او اتخاذ می‌کنیم. در این مقاله پس از بیانِ مختصر استدلال دیویدسن و دو ایراد یادشده، انتقاد تازه‌ای به استدلال دیویدسن مطرح می‌کنیم به این مضمون که استدلال دیویدسن علیه تجربه‌گرایی حتی در صورت موفقیت نتیجه‌ای ضعیف‌تر از آن‌چه خود او ادعا می‌کند به‌دست می‌دهد. حتی اگر فرض کنیم استدلال دیویدسن صحیح است، او فقط نشان داده نظریه‌هایی که تجربه‌گرایان تا به حال عرضه کرده‌اند نمی‌تواند نقش توجیهیِ تجربۀ حسی را تبیین کند. از این‌جا، بر خلاف ادعای دیویدسن، نمی‌توان نتیجه گرفت که ارائۀ چنین تبیینی علی‌الاصول ممکن نیست. به طور خاص به یکی از پاسخ‌هایی که تجربه‌گرایان در سال‌های اخیر ارائه کرده‌اند اشاره می‌کنیم، که دست کم از گزند انتقادات ضدمبناگرایانۀ دیویدسن در امان است.

کلیدواژه‌ها

طرح مفهومی؛ محتوای تجربی؛ جزم سوم تجربه‌گرایی؛ نظریۀ نزدیک معنا؛ نظریۀ دور معنا

مراجع

Bergstörm, L., (2001) “Davidson’s Objections to Quine’s Empiricism”, In Interpreting Davidson,eds. Kotatko P., Pagin P. and Segal G., Stanford: CSLI Publications.

Bonjour, L., (1985) The Structure of Empirical Knowledge, Harvard University Press.

Davidson, D., (1969) “True to the Facts,” Journal of Philosophy, 66: 748-64.

Davidson, D., (1983) “A Coherence Theory of Truth and Knowledge”, in Subjective, Intersubjective, Objective, Clarendon Press, Oxford (2001): 137-153. Originally Published in D. Henrich (ed.), Kant oder Hegel? Stuttgart: Klett-Cotta.

Davidson, D., (1984) “On the Very Idea of a Conceptual Scheme,” in Inquiries into Truth and Interpretation, Clarendon Press, Oxford: pp. 183-98. Originally Published in Proceedings and Addresses of the American Philosophical Association, 1974 (47): 5-20.

Davidson, D., (1990a)“Meaning, Truth and Evidence”,in Truth, Language and History, Oxford University Press, (2005): 47-62.

Gupta, A., (2006) Empiricism and Experience, Oxford University Press.

Hacking, I. (1982) “Language, Truth and Reason,” in M. Hollis and S. Lukes (eds) Rationality and Relativism. Cambridge, MA: MIT Press: 48–66.

Lynch, M. (1998). “Three Models of Conceptual Schemes”, Inquiry (40): 407–26.

McDowell, J., (1994) Mind and World, Harvard University Press.

Quine, W. V., (1951), “Two dogmas of empiricism”, Philosophical Review 60(1): 20-43.

Quine, W.V., (1960) Word and Object, Cambridge, Mass.: MIT Press.

Quine, W. V., (1969)“Epistemology Naturalized”,inOntological Relativity and Other Essays, New York: Columbia University Press: 69-90.

Sellars, W., (1956) “Empiricism and the Philosophy of Mind”, in W. deVries & T. Triplett, Knowledge, Mind, and the Given: A Reading of Sellars’ “Empiricism and the Philosophy of Mind”(KMG), Indianapolis, IN: Hackett, 2000: 205-276.

Tersman, F., (2001) “Davidson and Quine's Empiricism”, in Interpreting Davidson, eds. P. Kotatko, P. Pagin, and G. Segal, San Francisco: CSLI Publishers: 269-83.

Wang, D., (2009) “On Davidson’s Refutation of Conceptual Schemes and Conceptual Relativism”, Pacific Philosophical Quarterly (90): 140-164.

Wrisley, G. (2011) “Davidson on the Very Idea of a Conceptual Scheme,” in M. Bruce and S. Barbone eds., Just the Arguments: 100 of the Most Important Arguments in Western Philosophy, pp. 162-168 (Oxford: Wiley-Blackwell)