عوامل تعیین‌کننده توسعه گردشگری در کشورهای در حال توسعه: رویکرد اقتصاد سنجی بیزینی

فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری

مقاله 3، دوره 7، شماره 26، خرداد 1397، صفحه 43-58   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسین پناهی^{* 1}؛ سیما نصیب پرست^{* 2}

¹استاد گروه اقتصاد دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه تبریز

²دانشجوی دکترای دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه تبریز

چکیده

با توجه به گسترش روزافزون گردشگری در دهه­های اخیر، این صنعت مورد توجه بسیاری از اقتصاددانان و سیاست‌گذاران قرار گرفته است. بر این اساس، جهت اتخاذ سیاست‌های مناسب برای بهبود وضعیت گردشگری کشورها، مطالعه­ی عوامل مؤثر بر تقاضای توریسم اهمیت ویژه­ای یافته است. حال از آن‌جایی که عوامل بالقوه فراوانی وجود دارد که می­توانند تقاضای توریسم را تحت تأثیر قرار دهند، مطالعه حاضر با استفاده از رویکرد اقتصاد سنجی بیزینی و به‌کارگیری روش میانگین‌گیری مدل بیزینی (BMA) به بررسی اثرات عوامل بالقوه بر تقاضای گردشگری در کشورهای در حال توسعه در دوره 18 ساله 2012-1995 پرداخته است. نتایج این تحقیق جمعیت کشور مقصد (به عنوان شاخصی برای اندازه بازار) و GDP سرانه کشور مقصد (شاخص توسعه­یافتگی) را به عنوان مهم­ترین عوامل جذب توریسم معرفی می‌کند. نتایج همچنین نشان داده­اند که متغیرهای مربوط به زیرساخت­ها، امکانات ارتباطی، تجارت بین­المللی، کیفیت مطلوب زندگی و سرمایه انسانی اثر مثبت، و بالا بودن قیمت­های نسبی، نابرابری اقتصادی و کیفیت نامطلوب زندگی در کشور مقصد مثل آلودگی هوا اثر منفی و کاهنده­ای بر جذب گردشگر داشته­اند. با توجه به نتایج این پژوهش، پیشنهاد می­شود که دولت­ها سیاست­های بهبود زیرساخت­های حمل و نقل، توسعه و تجهیز کارآمد سرمایه­های انسانی از قبیل آموزش مناسب و بهبود سطح سلامت، و بهبود وضعیت محیط زیست و کاهش آلودگی شهرها را جهت توسعه­ی صنعت گردشگری جزو اولویت سیاسی خود قرار دهند.

کلیدواژه‌ها

میانگین‌گیری مدل بیزینی (BMA)؛ گردشگری؛ کشورهای در حال توسعه

مراجع

1. حبیبی، فاتح و عباسی نژاد، حسین (1384). عوامل مؤثر بر رشد صنعت گردشگری ایران با استفاده از داده­های سری زمانی-مقطعی. تحقیقات اقتصادی. شماره 70: 115-91.
2. دائی کریم­زاده، سعید، قبادی، سارا و فرودستان، نسیم (1392). عوامل مؤثر بر تقاضای گردشگری بین‌المللی ایران: رهیافت خودتوضیحی با وقفه­های گسترده (ARDL). مطالعات مدیریت گردشگری، سال هشتم، شماره 23: 154-131.
3. شاکری، عباس و سلیمی، فریدون (1385). عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری در منطقه آزاد چابهار و اولویت‌بندی آنها با استفاده از تکنیک ریاضی AHP. پژوهشنامه اقتصادی، شماره 20: 130-95.
4. شیریجیان، محمد (1388). تأثیر هزینه­های بهداشتی و سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب. پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده­ی اقتصاد.
5. کاوه­ئیان، نسترن (1381). برآورد تابع تقاضای جهانگردی بین­المللی ایران طی سال­های 1350 تا 1375. دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، تهران.
6. محمدزاده، پرویز، بهبودی، داود، فشاری، مجید و ممی­پور، سیاب (1389). تخمین تابع تقاضای خارجی کل گردشگری ایران، رهیافت TVP. پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، شماره اول: 131-107.
7. موسایی، میثم (1383)، تخمین تابع تقاضای توریسم ایران. پژوهشنامه بازرگانی، شماره 32: 244-225.

 

8. Aref, F., Ma’rof R., Sarjit S. G., and Aref, A. (2010). Assessing the level of community capacity building in tourism development in local communities. Journal of Sustainable Development, 3 (1), pp. 81-90.
9. Christie, I.T. and Crompton, D.E. (2001). Tourism in Africa. Africa Working Paper Series No. 12. Washington DC: World Bank.
10. Chumni (2001). Tourism demand model: determinants of Thailand's international tourist receipts. A thesis submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Arts in international economics and finance, Faculty of Economics, Chulalongkorn University.
11. Cleverdon, R.G. (2002). Tourism development in the SADC region: the opportunities and challenges. Development Southern Africa, 19 (1), pp. 7–28.
12. Cunha, L. (2001), “Introdução ao Turismo”, Editorial Verbo, Lisboa.
13. Ejiofor, A. T., Anim O. A., Demitrus, O. O., and Elechi, O. D. (2012). Assessment of the influence of education on tourism development in Enugu state, Nigeria. American Journal of Tourism Research, 1 (1), pp. 33-42.
14. Eilat, Y. and Einav, L. (2003). The determinants of international tourism, a three-dimensional panel-data. Analysis, Unpublished Working Paper.
15. Fourie, J. and Santana-Gallego, M. (2013). The determinants of African tourism. development Southern Africa, Taylor & Francis Journals, 30(3), pp. 347-366.
16. Frechtling, D. C. (1996), Practical tourism forecasting: Butterworth Heineman, Oxford, Softcover, ISBN 0 7506 0877 3.
17. Gauci, A., Gerosa, V., and Mwalwanda, C. (2002), Tourism in Africa and the multilateral trading system: challenges and opportunities, Background Paper for the Economic Commission for Africa, Addis Ababa.
18. Gordon, R. J. (1981). Macroeconomics, 2^nd Boston. Little, Brown.
19. Gray, B. (1996). Cross-sectoral partners: collaborative alliances among business, government and communities. in C. Huxham (Ed.). Creating Collaborative Advantage. London: Sage, pp. 57-79.
20. Hoeting, J. A., Madigan, D., Raftery, A. E. and Volinsky, Ch. T. (1999). Bayesian model averaging: a tutorial. Statistical Science, 14 (4), pp. 382–417.
21. Jeffreys, H. (1961). Theory of probability, 3rd Ed. London: Oxford University Press.
22. Kester, I.G.C. (2003). International tourism in Africa. Tourism Economics, 9, pp. 203-221.
23. Koop, G. (2003). Bayesian econometrics, John Wiley & Sons Ltd, England.
24. Kwack, S. Y. (1972). Effects of income and prices on travel spending abroad (1960 III- 1967 IV). International Economic Review, 13 (2). pp. 245-256.
25. Leamer, Edward E. (1978). Specification searches. New York: John Wiley & Sons.
26. Lee, C.-K., Var, T. and Blaine, T. W. (1996), Determinants of inbound tourist expenditures, Annals of Tourism Research, 23 (3), pp. 527-542.
27. Lim, C. (1997), Review of international tourism demand models. Annals of Tourism Research, 24(4), pp. 835-849.
28. Loeb, P. D. (1982), International travel to the United States: an econometric evaluation, Annals of Tourism Research, 9, pp. 7-20.
29. Naude, W.A. and Saayman, A. (2004), The determinants of tourism arrivals in Africa: a panel data regression analysis. The International Conference, Centre for the Study of African Economics, St. Catherine’s College, University of Oxford, 21-22 March.
30. Özlem Önder, A. (2009). An empirical analysis of the determinants of international tourism demand: the case of Izmir. European Planning Studies, 17 (10), pp. 1525-1533.
31. Proenca, S.A. and Soukiazis, E. (2005), Demand for tourism in Portugal: a panel data approach. Discussion Paper No. 29, Coimbra, Portugal.
32. Provenzano, D. (2009). A dynamic analysis of tourism determinants in Sicily, Master Thesis for Master Programm in System Dynamics, Department of Geography, University of Bergen.
33. Sala-i-Martin, X., Doppelhofer, G., and Ronald, I. M. (2004). Determinants of long-term growth: a Bayesian averaging of classical estimates (BACE) approach. The American Economic Review, 94 (4), pp. 813-835.
34. Stronge, W. B. and Redman, M. (1982), US tourism in Mexico: an empirical analysis, Annals of Tourism Research, 3, pp. 21-35
35. Vanegas, M. Sr. and Croes, R. R. (2000). Evaluation of demand, US tourists to Aruba, Annals of Tourism Research, 27 (4), pp. 946-963.
36. Vietze, C. (2011). What’s pushing international tourism expenditures? Tourism Economics, forthcoming in Tourism Economics 2011.
37. Witt, S.F. and Witt, C. A. (1995). Forecasting tourism demand, a review of empirical research. International Journal of Forecasting, 11, pp. 447-475.
38. York, J. C., Madigan, D., Heuch, I. I., and Lie, R. T. (1995). Birth Defects Registered by Double Sampling: A Bayesian Approach Incorporating Covariates and Model Uncertainty, Applied Statistics, 44 (2), pp. 227–242.