بررسی، ساماندهی و توانمندسازی اسکان غیررسمی (مطالعه موردی: دره فرحزاد)

فصلنامه جغـرافیا

مقاله 3، دوره 6، شماره 25، اسفند 1392، صفحه 79-102   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

پروانه شاه حسینی¹؛ یعقوب حق پناه^{* 2}

¹عضو هیأت علمی سازمان سمت

²دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

اسکان غیررسمی از پیامدهای نامطلوب شهرنشینی شتابان در جهان معاصر است که به ویژه در نتیجه صنعتی شدن شتابان و نابرابری منطقه­ای شکل گرفته و شهرها و خصوصاً کلانشهر­های در حال توسعه از جمله ایران را با مسائل عدیده­ای مواجه ساخته است. نوشتار حاضر ضمن بررسی اسکان غیررسمی در دره فرحزاد، به ارائه راهبردهایی به منظور ساماندهی و توانمندسازی آن پرداخته است. فرحزاد از لحاظ تقسیمات شهری در شمال غرب منطقه 2 شهرداری تهران واقع شده و با وسعتی در 95/64 هکتار و دارای جمعیتی در حدود 3273 نفر در سال 1385، از جمله مناطقی است که دچار این معضل بوده و نمونه موردی این تحقیق می­باشد. جامعه آماری در این تحقیق شامل خانوارهای ساکن در دره فرحزاد است و حجم نمونه‌ شامل 120 خانوار از خانوارهای ساکن در دره فرحزاد خواهد بود.در این راستا برآنیم تا ضمن بررسی، محدودیت­ها و قابلیت­های موجود گزینه­های مناسب جهت ساماندهی سکونتگاهها و ارزیابی بر مبنای معیارهای مورد نظر، مناسب ترین گزینه را جهت کمک به تصمیم گیری آگاهانه و خردمندانه مدیران شهری انتخاب نماییم. روش تحقیق مورد استفاده، توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات، بصورت کتابخانه­ای (اسنادی) و میدانی می­باشد و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از نرم افزارهای SPSS ، Excel  و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که اغلب ساکنین مهاجرین روستایی و مهاجرین( افغانی و پاکستانی) هستند و این منطقه بدون برنامه‎ریزی و نظارت مدیران شهری، نداشتن فرهنگی شهرنشینی ساکنین و ناهماهنگی میان سازمانهای ارائه دهنده خدمات شهری، شکل گرفته و در چند سال اخیر گسترش یافته است و در نهایت رویکرد توانمندسازی به عنوان رویکرد مطلوب در ساماندهی اسکان غیررسمی در دره فرحزاد ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

اسکان غیررسمی؛ ساماندهی؛ توانمندسازی؛ دره فرحزاد