بررسی اثر تنش خشکی بر مؤلفه‌های جوانه‌زنی هفت رقم گندم

پژوهش های زراعی در حاشیه کویر

مقاله 1، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 20، خرداد 1394، صفحه 1-11   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

وحید جاجرمی^*

گروه زراعت، گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بجنورد، بجنورد - ایران.

چکیده

تنش­های محیطی به­ویژه خشکی، از مهم­ترین عوامل کاهش رشد در مراحل رشد و نمو گیاه به­خصوص در مرحله جوانه­زنی است. بدین منظور در این تحقیق عکس­العمل هفت رقم گندم با نام­های آذر، امید، دروم­D/786-19))، طبسی، کراس ارونـد، اروند، G73-20 به تنش خشکـی در طی مراحل جوانه­زنی در سطـوح خشکی صفر، 3- ، 6- ، 9- ،12- و 15- بار که با استفاده محلول پلی­اتیلن گلیکول (PEG) 6000 اعمال شد، آزمایش به­صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با چهار تکرار در شرایط آزمایشگاه در دانشگاه آزاد اسلامی بجنورد اجرا شد. صفات مورد بررسی عبارت بودند از: درصد جوانه­زنی، میانگین زمان جوانه­زنی، میانگین سرعت جوانه­زنی، ضریب سرعت جوانه­زنی، طول ریشه­چه و طول ساقه­چه. بین کلیه ارقام و سطوح مختلف تنش در تمامی صفات تفاوت معنی­داری وجود داشت و اثر متقابل فقط در سرعت جوانه­زنی و طول ساقه­چه معنی­دار شد. بذور در سطح تنش خشکی 15- بار قادر به جوانه­زنی نبودند. بیش­ترین درصد جوانه­زنی در رقم G73--20 و کم­ترین درصد جوانه­زنی را رقم اروند با  36 درصد دارا بود. بیش­ترین میانگیـن زمان جوانه­زنی از رقم اروند به­دست آمد. رقم طبسی دارای بیش­ترین میانگین سرعت جوانه­زنی و رقم کراس اروند بیش­ترین ضریب سرعت جوانه­زنی را بدست آورد. بیش­ترین طول ریشه­چه متعلـق به رقـم کراس با اروند 58/63 میلـی­متر بود. بیش­ترین طـول ساقه­چه در رقم آذر با61/15میلی­متر مشاهده شد. با افزایش سطوح تنش خشکی از میزان کلیه صفات کاسته شد ولی طول ساقه­چه بیش­ترین کاهش را داشت. به­طور کلی می­توان گفت در بین ارقام مورد بررسی اروند و امید حساس­ترین و G73-20 متحمل­ترین رقم بود.

کلیدواژه‌ها

مؤلفه‌های جوانه‌زنی؛ تنش خشکی؛ گندم

مراجع