«اُستن این عالم ای جان غفلت است»

عرفان اسلامی

مقاله 3، دوره 9، شماره 33، دی 1392   

نویسنده

احمدرضا یلمه ها

دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دهاقان، دانشیار گروه ادبیات فارسی، دهاقان، ایران

چکیده

در بیشتر متون عرفانی غفلت با مفهومی منفی نگریسته شده و آن را همواره به عنوان اولین گام سقوط سالک و عامل دوری از مسیر سلوک می‌دانند. صوفیان غفلت را حجابی عظیم دانسته که سالک طریقت در مسیر سلوک با آن مواجه می‌شود . حجابی در مسیر راه بیگانگان و نااهلان عشق که مولد و مورث شقاوت و فلاکت است. تا آنجا که معتقدند غفلت مهمترین عامل حسرت در روز قیامت و یکی از خانمان سوزترین مصیبت‌های انسانی، عامل گمراهی و انحراف از صراط مستقیم و دوری از درگاه باری است . نکتة قابل تأمل که اساس این پژوهش نیز بر آن استوار است آن است که مولانا بر خلاف دیگر عرفا، غفلت را ستون و اساس دنیای مادی دانسته و معتقد است که این غفلت برای قوام و پایداری این جهان ضروری و بایسته است و عامل عمارت و آبادانی دنیای مادی است . مفهومی که مولانا با تحلیل و تمثیل در پی اثبات آن است و در دیگر متون عرفانی و صوفیانه بدان اشاره نشده است

کلیدواژه‌ها

عرفان؛ متون عرفانی؛ مولانا؛ مثنوی معنوی؛ ذکر؛ نسیان؛ سهوالقلب؛ غفلت