خواب و رؤیا ابزاری برای بیان کشف و شهودات عرفانی

عرفان اسلامی

مقاله 5، دوره 9، شماره 34، دی 1392   

نویسندگان

خاور قربانی¹؛ شایسته محمودی²

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مهاباد، استادیار گروه ادبیات فارسی، مهاباد، ایران

²دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مهاباد، کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، مهاباد، ایران

چکیده

این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی جایگاه و نقش کشف در خواب‌های عرفا پرداخته است. در این بررسی، معنای عام و خاص کشف؛ یعنی رؤیت خدا و درک معانی دنیوی و اخروی مبنا قرار گرفته است. برای نیل به این هدف، خواب‌های عرفا با مضمون کشف، در دو بخش حلّ مسأله و رفع حجاب از دغدغههای ذهنی و کشف وقایع آینده، مطرح و بررسی شدهاند. این بررسی نشان میدهد که یکی از مهمترین کارکردهای خواب عرفا حلّ بسیاری از مسائل و دغدغههای ذهنی آنان بوده است که بیشتر در حوزۀ مسائل دینی و عرفانی هستند. آنها علاوه بر این که این مسائل را از طریق خواب بیان میکردند، از این طریق بر تأثیر گذاری آن بر مخاطبان هم میافزودند؛ چون حل این مسائل در خواب از زبان خدا، پیامبر و مشایخ صوفیه انجام میشده است. علاوه بر حل مسائل در خواب عرفا، مکاشفاتی از نوع الهام مشاهده میشود که از وقایعی که هنوز در واقعیّت اتفاق نیفتاده، خبرمی دهند.

کلیدواژه‌ها

شهود؛ رؤیت حق؛ درک معانی؛ رؤیا؛ مسائل ذهنی عرفا