وحدت وجود و بازتاب آن در منطق‌الطیر

عرفان اسلامی

مقاله 9، دوره 9، شماره 35، دی 1392   

نویسنده

مسعود پاکدل

دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رامهرمز، گروه ادبیات فارسی، رامهرمز، ایران

چکیده

در عرفان اسلامی مطابق نظریة وحدت وجود آن چه چشم می‌بیند و اندیشه ثبت می‌کند، نمودهای ظاهری و وهمی است. و ماورای آن‌ها یک وجود حقیقی واحد نامحدود حضور دارد. نمودها جلوه‌های آن وجود حقیقی واحد نامحدود هستند. عطار برای بیان نمودهای وهمی و وجود حقیقی واحد، از یک جناس مرکب یاری گرفته است. «سی مرغ» و «سیمرغ». سیمرغ که در آن سوی ادراکات ظاهری است، حقیقتاً هست و کثرتی در آن نیست ولی مرغان که رو در روی ادراکات ظاهری هستند، حقیقتاً موجود نیستند، بلکه ظهور و نمود و جلوه‌ای متکثر از سیمرغ هستند. سمیرغ رمز خداست و سی مرغ رمز انسان‌ها، سیمرغ از ادراک مرغان دیگر خارج است و سی مرغ واصل نیز سیمرغ را در وجود خودشان می‌یابند.

کلیدواژه‌ها

عطار؛ منطق الطیر؛ عرفان؛ وحدت