بررسی اسرائیلیات آثار عطَار با تأکید بر منطق‌الطَیرودر داستان آدم و سلیمان

عرفان اسلامی

مقاله 1، دوره 10، شماره 39، دی 1393   

نویسنده

فرهاد کاکه‌رش

دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

در پژوهش حاضرتلاش شده از منظری دیگر برآفرینش‌های ادبی وفکری درنظم عرفانی پرتو افکنده شود و جلوه‌های اسرائیلیات در اشعار عطار باز نموده شود. در این مقال کوتاه به آن بخش از اسرائیلیات مطرح و اثبات شده از طرف محققان و محدثان بزرگ پیرامون روایات مجعول و اسرائیلیات داستان آدم و سلیمان و نکات مهم تفسیری آن اشاره کرده و بازتاب آن در منطق الطَیرعطَار به عنوان مهم‌ترین اثرمنظوم عرفانی قرن ششم، نشان داده می‌شود. این مکتوب با روش پژوهشی توصیفی– تحلیلی بوده و هدف آن بررسی روایات مجعول و اسرائیلیات به عنوان اندیشه‌‌های غیراسلامی به طور عام و میزان اثرپذیری آثار عطّار به طور خاص می‌باشد. یافته‌‌های پژوهش نشان می‌‌دهد که ورود روایات مجعول به شعر شاعرانی چون عطّار دلایلی داشته است؛ مهم‌ترین علل آن برداشت‌‌های شاعرانه آن‌ها ازتفاسیروروایات نادرست بوده وگاه ناآگاهانه از منابع ضعیف استفاده کرده و صرف نظر از نوع منبع و بدون توجّه به اصالت حکایت و داستان، جهت تعلیم، تأویل و تفسیر آموزه‌‌های عرفانی از هر موضوعی سود جسته‌‌اند

کلیدواژه‌ها

عطار؛ اسرائیلیات؛ منطق‌الطیر؛ آدم؛ سلیمان