نگاهی به فلسفه­ طنز و کاربرد آن در عرفان

عرفان اسلامی

مقاله 1، دوره 13، شماره 48، شهریور 1395، صفحه 13-30   

نویسندگان

عباسعلی وفایی¹؛ سپیده موسوی²

¹استادتمام گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

²دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.

چکیده

یکی از عرصه­ های کاربرد طنز در ادبیات فارسی، آثار عرفانی است. نقاط اشتراک میان عرفان و طنز منجر به آن شده است که این دو در شعر عرفانی با یکدیگر تلاقی یابند و در آثار عرفانی با زمینة طنز عرفانی به کار گرفته شوند. بدین گونه که ساختار زبان عرفان و نیز ساختار طنز که بر وجهی از اجتماع نقیضین استوار است زمینة منطقی و ساختاری کاربرد طنز را ایجاد می­کند، همچنین هم عرفان و هم طنز بر شادمانگی روح و آموزش استوار است، لذا عرفان و طنز به لحاظ ساختاری و مفهومی، پیوندی عمیق با یکدیگر دارند و موجب هم­پوشانی یکدیگر می­شوند.

کلیدواژه‌ها

طنز؛ عرفان؛ پارادوکس؛ تاثیر روانی؛ تعلیم و اصلاح

مراجع