الگویی از روش‌ اجتهاد در عرفان مأثور (مطالعۀ موردی: روش کتاب سرالاسراء)

عرفان اسلامی

مقاله 5، دوره 14، شماره 54، دی 1396   

نویسنده

مصطفی همدانی

دانش آموختة خارج فقه و فلسفه- استاد حوزۀ علمیّۀ قم.

چکیده

ارتباط معنوی عارفانه و عاشقانه با حضرت پروردگار که عرفان به آن توصیه می­کند، نیاز بنیادی­ انسان در تمام زمان­ها بوده و هست؛ اما متاسفانه در روزگار ما شورابه­ هایی ناگوار به جای عرفان حقیقی و خوش­گوار به کام انسان معنویت­ خواه ریخته می­شود و احیاناً آموزه­های وحیانی نیز با روش­هایی نادرست و غیراجتهادی به اسم عرفان اسلامی فرآوری می­شود.
استاد عرفان عصر حاضر، آیت الاهی مرحوم استاد سعادت­پرور از عارفان مجتهدی است که همواره سعی کرده است روش تفقه اجتهادی را در استنباط آموزه­های عرفانی به کار گیرد؛ و از این­رو پژوهۀ فرارو با شیوۀ اسنادی- کتابخانه­ای به استخراج الگوی روش اجتهاد در عرفان مأثور بر اساس شیوۀ اجتهاد فقاهتی و طبق روش­ های موجود در پس ­زمینۀ تبیین­ های استاد سعادت ­پرور در کتاب سرالاسراء دست یازیده است.
نتیجۀ تحقیق، ارائۀ الگویی کثیرالاضلاع شامل تحلیل سندشناختی، تحلیل تفسیری و فقه­ الحدیثی با محوریت قواعد عام، قواعد ادبی و اصولی و روش­های حل اختلاف روایات متعارض و تفسیر روایات مشکل و نیز تحلیل عقلانی آیات و روایات عرفانی با ابتکار در تاکید بر آیات قرآنی و بهرۀ وافر از ادعیه در منابع و بهره بردن از قواعد بلاغی در استنباط است.

کلیدواژه‌ها

عرفان مأثور؛ روش اجتهاد؛ استنباط عرفانی؛ سرالاسراء؛ سعادت پرور