سلوک عرفانی در کشف‌الاسرار

عرفان اسلامی

مقاله 1، دوره 15، شماره 56، شهریور 1397   

نویسندگان

مریم شیرانی¹؛ محسن محمدی فشارکی²؛ سیدعلی اصغر میر باقری فرد³

¹دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان.ایران.نویسنده

²دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان.

³استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان.

چکیده

نوبت سوم کشف‌الاسرار به منزلة یکی از تفاسیر ادبی- عرفانی همواره مورد توجه بوده است. میبدی در این نوبت استنباط‌های عرفانی از آیات قرآن را با زبان ادبی بیان کرده است. در بعضی از قسمت‌های این نوبت میبدی به موضوع حال و مقام یا ترتیب مراحل سلوک اشاره کرده است. پیگیری این اشارات می‌تواند نظر میبدی را دربارة مراحل سیر و سلوک عرفانی آشکار کند. از این رو لازم است همة اشارات میبدی دربارة سالک و مقامات سلوک، و نیز عبارات او دربارة موضوعاتی که در طریقت عرفانی نقش دارند، استخراج و تحلیل شود و سپس، دربارة مراحل سلوک، مقدمات، اقسام و مراتب هر مرحله تحقیق شود. بدین منظور، این مقاله بر آن است مراحل سلوک و کمال معنوی انسان را در نوبت سوم کشف الاسرار برشمارد و پیوند میان این مراحل را با آیات و اصطلاحات قرآنی بررسی کند. نتیجة حاصل از این پژوهش، افزون بر این که ترتیب مراحل سلوک را از دیدگاه یک مفسر عارف نشان می‌دهد، ریشه‌های قرآنی عرفان اسلامی را نیز تبیین می‌کند.

کلیدواژه‌ها

قرآن؛ تفسیر کشف الاسرار؛ نوبت سوم؛ مراحل سلوک