بررسی دیوان رباعیّات اوحدالدّین کرمانی از منظر عرفان اسلامی

عرفان اسلامی

مقاله 9، دوره 15، شماره 56، شهریور 1397   

نویسندگان

شهریار حسن زاده¹؛ فاطمه آقازاده²؛ جعفر راضی نیا³

¹استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.

²استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران.

³دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات فارسی، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران.

چکیده

عارفان و شاعران و نویسندگان زبان فارسی هر کدام بنا به طرز فکر و سلیقة خویش به نوعی از آداب از نظر عرفان لب به سخن گشوده‌اند و همگی آن را برای تهذیب نفس و عبرت آموزی و تکامل فرد لازم دانسته و به همگان توصیه کرده‌اند که از انجام آداب و مقدّمات آن غافل نباشند و - البتّه بیشتر این توصیه‌ها برگرفته از سیرت و سنّت رسول اکرم (ص) است-؛ لیکن در اینجا لازم دانستیم دربارة شاعر نامی و عارف بزرگ اوحدالدّین کرمانی- عارف و شاعر نامدار سدههای 6 و7 هجری- که همعصر عرفای بزرگی چون ابنعربی و مولوی بوده است، در زبان فارسی تاکنون آثاری از وی منتشر نگردیده مقاله‌ای تدوین نمائیم؛ بنابراین از آنجا که اوحدالدّین مدّت زیادی از عمر طولانی خود را در آسیای صغیر گذرانیده است و در جریانهای فکری و سیاسی و فرهنگی این سرزمین نقش مؤثّر داشته است، پژوهندگان کشور ترکیه نیز به زندگی و آثار او توجّه بسیار نشان دادهاند، ولی با این حال برخی از جنبههای زندگی و افکار او هنوز هم برای فارسی زبانان چندان شناخته شده نیست. تنها اثری که از او به جای مانده رباعیّاتش می‌باشد که در مکتوبی به نام دیوان رباعیّات جمع‌آوری شده است. رباعیّات به جای مانده از اوحدالدّین کرمانی جنبة عرفانی داشته و نظرات عرفای بزرگی چون عینالقضاة همدانی، شیخ شهابالدّین سهروردی، اشعار شیخ فریدالدّین عطّار و ... در آغاز کتاب پس از مقدّمه بیان شده است.

کلیدواژه‌ها

اوحدالدّین کرمانی؛ اصطلاحات عرفانی؛ رباعیّات؛ عرفان