اثربخشی معنادرمانی به شیوه گروهی بر احساس تنهایی و اضطراب مرگ در زنان سالمند

فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ

مقاله 2، دوره 10، شماره 36، تابستان 1397، صفحه 23-36  

نوع مقاله: مقاله اصلی

نویسندگان

وحید مصطفی پور¹؛ عبدالله معتمدی ²؛ حسین فرخی³

¹کارشناسی ارشد روان شناسی بالینی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران. ([e-mail])

²دانشیار گروه روان شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.( نویسنده مسئول، ایمیل:[e-mail])

³دانشجوی دکتری روان شناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران. ([e-mail] )

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی معنادرمانی بر احساس تنهایی و اضطراب مرگ در زنان سالمند انجام گرفت. جامعه آماری شامل کلیه زنان سالمند شهر بیرجند در سال 1396 بود که از میان آن‌ها به روش نمونه‌گیری در دسترس، تعداد 30 نفر به عنوان نمونه انتخاب و در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) به‌صورت تصادفی ساده جایگزین شدند. طرح پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. ابزار اندازه‌گیری مقیاس احساس تنهایی راسل، پپلوا و فرگوسن( 1998) و اضطراب مرگ کالت- لستر (1969) بود. سالمندان گروه آزمایش به مدت 10 جلسه‌ی ۹۰ دقیقه‌ای تحت مداخله معنادرمانی اندرسون(2007)، بلر (2004) و هوتزل (2002) قرار گرفتند. داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از آزمون کوواریانس چند متغیری تجزیه ‌و تحلیل شد و یافته‌ها نشان داد معنادرمانی بر کاهش احساس تنهایی و اضطراب مرگ گروه آزمایش اثربخش است و تفاوت معناداری بین دو گروه وجود دارد( 01/.>P ).  

کلیدواژه‌ها

معنادرمانی؛ احساس تنهایی؛ اضطراب مرگ؛ زنان سالمند

مراجع

- اصغری، ندا.، علی‌اکبری، مهناز.، و دادخواه، اصغر. (1391). معنادرمانی گروهی به‌عنوان روش توان‌بخشی کاهش افسردگی زنان سالمند. مجله‌ی مطالعات ناتوانی، ۱ (۲): ۳۸-۳۱.

- پروچاسکا، جیمز.، و نورکراس، جان. (۱۹۹۹). نظریه‌های روانی درمانی. ترجمه یحیی سیدمحمدی، (1381). تهران: انتشارات رشد.

- پور ابراهیم، تقی.، اعتمادی، احمد.، شفیع‌آبادی، عبدالله.، و صرامی، غلامرضا. (1386). مقایسه اثربخشی مشاوره گروهی معنادرمانی با مشاوره فردی چند الگویی بر کاهش افسردگی سالمندان ساکن در آسایشگاه‌های تهران. تازه‌های پژوهش‌های مشاوره، 6 (21): 68-49.

- تارا، فاطمه.، بهاری پور، فرشاد.، و حمیدی پور، رحیم. (1394). اثربخشی معنادرمانی گروهی بر میزان امید و سلامت عمومی بیماران دیالیزی. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 13 (2) ، 299-288.

- زحمتکشان، نسرین.، باقر زاده، راضیه، اکابریان، شرافت.، یزدان خواه فرد، محمدرضا.، میرزایی، کامران.، یزدان پناه، سیامک.، و همکاران. (۱۳۹۱). بررسی کیفیت زندگی و عوامل مرتبط با آن در سالمندان شهر بوشهر. مجله دانشگاه علوم پزشکی فسا، 2(5): 258-253.

- فخار، فرشاد.، نوابی نژاد،شکوه.، و فروغان، مهشید. (1387). تأثیر مشاوره گروهی با رویکرد معنادرمانی بر سطح سلامت روان زنان سالمند. مجله‌ی سالمندی ایران، 3(7): 67-58.

- قاسم‌زاده، لیلی. (۱۳۸۵). احساس تنهایی، عزت‌نفس و مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان مبتلا به استفادهآسیب‌شناختی ازاینترنت. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته‌ی روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تربیت‌معلم.

- قربان علی پور، مسعود.، و اسماعیلی، علی. (1391). تعیین اثربخشی معنادرمانی بر اضطراب مرگ در سالمندان. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 3 (9): 68-53.

- نادری، فرح.، و اسماعیلی، الهه. (1388). رابطه‌ی اضطراب مرگ و اندیشه پردازی خودکشی با احساس ذهنی بهزیستی در دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. یافته‌های روان‌شناسی، 9 (18)، 313-308.

- Adams, K., Sanders, S., & Auth, E. (2004). Loneliness and depression in independent living retirement communities: risk and resilience factors. Aging and Mental Health, 8(6): 475-85.

- Adib-Hajbaghery, M., & Aghahoseini S. (2007). The evaluation of disability and its related factors among the elderly population in Kashan, Iran. Iranian Journal of Aging, 3(8): 547-555. (Persian).

- Alpass, F.M., & Neville, S. (2003). Loneliness, Health and Deppression in older males. Aging & Ment health, 7(3):212-216.

- Anderson, A. (2007). Logotherapy and sprirituality, Available at http: www. Worsshapers.org.uk, Retrieved 8/3/2007.

- Asghari, N., Ali Akbari M., Dadkhah A. (2012). The effects of group logotherapy on decreasing the degree of depression in female olds. Middle Eastern Journal of Disability Studies, 2(1):31-38.

-Ardelt, M. (2008). Wisdom, religiosity, purpose in life and attitudes toward death, Internatiinal Journal of Existential Psychology and Pschothetapy, 2(10):1-10.

- Blair. R.G. (2004). Loneliness in Elderly people. School of Sociology. University of Granada. In Press.

- Brody, C. M., & Semel, V. G. (2006). Strategies for Therapy with the Elderly (2” ed.). New York: Springer.

- Collett, L. J. & Lester, D. (1969). The fear of death and the fear of dying. Journal of Psychology, 72(2): 179–181..

  Frankl, V. (1963). Man's Search for Meaning. Translation Movement: Salehian and Milani-Tehran: Dorsa.. (2005)

- Fountoulakis, K. N., Siamouli, M., Magiria, S., & Kaprinis, G. (2008). Late-life depression, religiosity, cerebrovascular disease, cognitive impairment and attitudes towards death in the elderly: Interpreting the data. Medical hypotheses, 70(3): 493-496.

- Glaesmer, H., Riedel-Heller, S., Braehler, E., Spangenberg, L., Luppa, M. (2011). Age and genderspecific prevalence and risk factors for depressive symptoms in the elderly: a population-based study. International Psychogeriatrics. 23(08): 294-300.

 -Ghodrati, S. (2010). The Effect of group therapy on the basis of frankl theory on general health improvement in patients with multiple sclerosis. [MA thesis]. Tehran: Allame Tabataba'i Uni versity.

- Hasanoglu R, Yildirim A, Karakurt P. (2011). Loneliness in elderly individuals, level of dependence inactivities of daily living (ADL) and influential factors. Archives of Gerontology & Geriatrics, 54(1):61-66. doi:10.1016/j.archger.03.011.

 -Henrich, L.M., & Gullone, E. (2006). The clinical significance of loneliness: a literature review. Clinical Psychology Review, 26(1): 695-718.

- Hutzell, R .R. (2002). A general course of group logoanalysis. Joernaal/Journal of Viktor Frankl Foundation of South Africa, 7, 15-26.

- Kim. S., & Park, K. S. (2016). A MetaAnalysis on Variables related to Death Anxiety of Elderly in Korea. Korean Journal of Adult Nursing, 28(2): 156-168.

-Kang, K. A., Im, J .I., Kim, H. S., Kim, S. J., Song, M. K., & Sim, S. (2009). The effect of logo therapy on the suffering, finding meaning, and spiritual well-being of adolescents with terminal cancer. Journalof Korean Academy of Child Health Nursing, 15(2): 136-144.

- Koenig, H. G. (2011). Definitions, in Spirituality and Health Research: Methods, Measurement, Statistics, and ReSources. Templeton Foundation press, Philadelphia, Pa, USA, pp. 193-206.

- Kurtulan, M. & Karaırmak, O. (2016). Examination of the Relationship among Death Anxiety, Spirituality, Religious Orientation and Existential Anxiety. Spiritual psychology and conseling, 1(2): 176-217.

- Lang, A. J., & Stein, M. B. (2001). Anxiety Disorders: How to recognize and treat the medical symptoms of emotional illness. Geriatrics, 56(5): 24-27.

-Latha, K. S., Sahana,M., Mareilla, D., Subbannayya, K., & Asha, K. (2013). Factor related to life satisfaction, meaning of life, religiosity and death anxiety in care staff and Students: A cross sectional study from India. online Journal Health and Allied Sciences, 12(2): 1 -7.

- May, R., & Yalom, I. (2000). Existential Psychotherapy. In Corsini, R. J., & Wedding, D. (Eds.) Current Psychotherapies, (pp. 273-302). Itasca, Illinois: F.E. Peacock Publishers, Inc.

- McInnis, G.J., & White, J.H. (2001). A phenomenological Exploration of Loneliness in the older Adult. Archives of psychiatric Nursing. 15(3): 128-39.

- Mohammadi, F., Dokanei Fard, F., Heidari, H. (2014). Effectiveness of logo therapy in hope of life in the Women depression. ProcediaSocial & Behavioral Sciences.159(23):643–46.

- Morgan, J.H. (2013). What to do when there is nothing to do: the psychotherapeutic value of meaning therapy in the treatment of late life depression. Health, Culture & Society. 5(1):324–30.

- Pampel, F.C. (2008). Rights of the elderly. New York, NY: Infobase.

- Pierce,J.Cohen,A.Chemberce,J.Meade,R. (2007). Gender dissereneces in this anxiety and religious orientation among US high school &college students. Mental Health Relig Cult. 10(2): 143-150.

- Rebecca, P., & Jiaqing O. (2012). Association between caregiving 50 in an Asian sample: age as a moderator. Journal of Social Indicators Research.108(3):525-34.

- Rice, J. (2009). The relationship between humor and death anxiety. Department of Psychology, copyright 2009 missouri Western State University.

- Roger J. S. Michele, Y. W., Sue, R., Gail, J., & Josephine, M. C. (2016). Knowing, planning for and fearing death: Do adults with intellectual disability and disability Staff differ? Journal of Research in Developmental Disabilities, 49(12): 47-59.

- Routasalo, P.E., Savikko, N., Tilvis, R.S., Strandberg, A T.E., & Pitkala, K.H. (2006). Social contacts and their Relationship to Loneliness among  aged people-A population Based study. Gerontology, 52: 181-187.

- Russell, D., Peplau, L. A., & Ferguson, M.L (1998). Developing a measure of loneliness. Journal of Personality Assessment 42(3): 290-294.

- Saini, P., Patidar, A. B., Kaur, R., Kaur, M., & Kaur, J. (2016). Death Anxiety and Its Associated Factors among Elderly Population of Ludhiana City Punjab. Indian Journal of Gerontology, 30(1):101-110.

- Sheibani, F., Pakdaman, Sh., Hassanzadeh Tavakoli, M.R. (2010). The effect of reminiscence on depression and loneliness in elderly (Persian).  Journal  of Applied Psychology. 4(1):26-39.

- Sodani, M., Shojaeyan, M., Neysi, A. (2012). The effect of group logotherapy on loneliness in retired men. Researches of Cognitive & Behavioral Sciences. 2(1):43-54.

- Speke, V., Nyklicek, I., Cuijpers, P., & Pop, V. (2008). Predictor of outome of grop and internet based cognitive behavior therapy. Journal of Affective Disorder, 9(4): 97-137.

-Templer, D. I. (1970). The construction and validation of a death anxiety scale. Journal of General Psychology, 82(2): 165-175.

- Tilvis, R.S., & Pitkala, K.H., Jolkkonen, J. & Strandberg, T. E. (2000). Feelings of Loneliness and 10-year cognitive decline in the agad population. Lancet, (356): 77-78.

- Vaghela, K. J. (2015). Effect of Psychological well-being, Death Anxiety and Depression On curable & Incurable Disease Patients. The International Journal of Indian Psychology, (204): 84-89.

-Ulrichová, M. (2012). Logo Therapy and Existential Analysis in Counseling Psychology as Prevention and Treatment of Burnout Syndrome. Procedia – Social andBehavioral Sciences, 69: 502-508.

- Whelen, S. M., Heather, B., Michelle Feltz, R., & Whelen, M. (2016). Loneliness among People with Spinal Cord Injury: Exploring the Psychometric Properties of the 3-item Loneliness Scale. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 97(10): 1728-1734.

- Yalom, I., Leszcz, M. (2005). The theory and practice of group psychotherapy. New York: Basic Books

- Zanjiran Sh., Borjali A, Kraskian A. (2015). Effect of group Logotherapy education on quality of life and general health in women of sanatorium. Razi Journal of Medical Sciences. 21(127):39-51.