نگاهی روش شناسانه به آثار فقهی

فقه و مبانی حقوق اسلامی

مقاله 5، دوره 11، شماره 1، خرداد 1397، صفحه 95-120   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

نگاهی روش شناسانه به آثار فقهی·
دکتر عبدالحسین رضائی راد[1]
چکیده
در این تحقیق با هدف ارتقای سطح تحقیقات فقهی و کارآمدی هر چه بیشتر آن ها نظرها و انتقادات پیشنهادات استاد شهید مطهری وبعضی دیگراز فقهای متفکر معاصر،در حیطة روش شناسی آثار مشهور فقهی با تأکید بر مبحث امر به معروف و نهی از منکر مورد بررسی قرار می گیرد و در حد امکان پاسخ های لازم به این انتقادات و پیشنهادات ارائه می گردد. انتقادات که در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد به شرح زیر است: 1-عدم توجه کافی به بعضی از مباحث مهم ، 2-نداشتن مسئله یابی نو ، 3-کلی گوئی و عدم ذکر مصادیق ، 4-وارد نشدن به حوزه روش های اجرا .
در پاسخ به انتقادات فوق ضمن قبول نسبی بعضی از آن ها اثبات می شود که این ویژگی ها در آثار فقهی نشانه مسئولیت شناسی فقهای گذشته بوده واین که فقهای معظم به اقتضای زمان خود ومتناسب با مراجعات مردمی ونیازهای آن هاو در حیطه مسایل مبتلا به زمان خود فقاهت کرده اند ودر زمان خود فقهی روز آمد و زنده وپویا داشته اند اما با مرور زمان ودر اثر محدودیت های ایجاد شده توسط حکام جور و به انزوا کشاندن اجباری و ظالمانه فقهای شیعه از عرصه مسایل اجتماعی و ایجاد فاصله میان فقها وحکومت و اجتماع ، به تدریج آثار فقهی به تبع فقهای معظم دچار نوعی انزوا و فترت ظاهری شده است در حالی که پویایی و کار آمدی در ذات آن باقی است و اصرار مجامع آموزشی بر تدریس متون قدیمی و نیز تبعیت مولفین اعصار بعدی از شیوه تدوین آثار قدیمی موجب بروز این اشکالات و زمینه ساز طرح این شبهات گردیده و تصور رکود وانجماد در خود فقه را در بعضی از اذهان تداعی کرده است .
واژگان کلیدی: فقه ،معروف ، منکر ، روش ، نقد ، مطهری ، مصادیق (مصداق) .




·  تاریخ دریافت : 6/5/1396 تاریخ پذیرش : 30/3/1397



[1] - دانشیار گروه الهیات، هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز([e-mail])

مراجع