بررسی ترتیب سازه ای و گروه های نحوی درگویش ترکی گِرمی

فصلنامۀ ادبیات و زبان های محلی ایران زمین

مقاله 20، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 20، شهریور 1397، صفحه 101-126   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

هنگامه واعظی^{* 1}؛ اسماعیل شاهی الیله²؛ معصومه ارجمندی¹

¹استادیار گروه زبان انگلیسی و زبان‌شناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

²دانش آموختۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی زبان ترکی گِرمی در منطقۀ مغان استان اردبیل می­ پردازد. چنین بررسی ­ای از منظر رده ­شناختی  بر مبنای دیدگاه رده ­شناسان برجسته ­ای چون کامری (1989) و گرینبرگ (1974) صورت می­ گیرد. هدف از این مطالعه، توصیف و ثبت ویژگی­ های رده ­ای  آن در گروه ­های متفاوت نحوی است. نگارندگان معتقدند که با توجه به تنوّعات زبانی در مناطق مختلف ایران و سرعت نابودی بسیاری از زبان­ ها و گویش ­ها، مطالعه و بررسی گویش­ ها و زبان­ های متفاوت از ضروریات است. بنابراین، در پژوهش اخیر سعی شده تا با گردآوری داده­ ها و بررسی بسیاری از آن‌ها، نحوۀ قرار گرفتن سازه ­ها در جمله و گروه­ های نحوی مشخص و معرفی شود.  مرور شواهد و داده­ های زبان ترکی گرمی نشان می­ دهد که ترتیب سازه ­ها در آن «فاعل + مفعول + فعل» است. چنین آرایش واژگانی، صورت بی ­نشان گروه­ های نحوی این زبان است. بنابراین، قرار گرفتن فاعل و مفعول پیش از فعل و قرار گرفتن حرف­ اضافه و صفت پیش از اسم از ویژگی­ های بارز این زبان است. به عنوان یکی از گونه­ های زبان فعل پایانی، فرایندهای نحوی­ای مانند اسنادسازی، برجسته ­سازی و جابه ­جایی می ­توانند ترتیب واژه­ ها را در جمله تغییر دهند و آرایش سازه­ای دیگری (نشان­دار) ارائه دهند. در زبان ترکی گِرمی، فرایند تکرار گروه ­های نحوی، از نشانه ­های تأکید است.

کلیدواژه‌ها

زبان ترکی گرمی؛ رده؛ آرایش سازه ای؛ زبان پیوندی؛ تأکید

سایر فایل های مرتبط با مقاله

6...pdf

مراجع

کتاب­ها

- احمدی گیوی، حسن(1384)، دستور تطبیقی زبان ترکی و فارسی، تهران، نشر قطره.

- خوش باطن، حسین ( 1385)، مطالعۀ ساختار نحوی زبان ترکی از دیدگاه زبان‌شناسی، تبریز، خوش باطن

- رضائی باغ‌بیدی، حسن (1385)، زبان‌های ایرانی و زبان‌های غیرایرانی رایج در ایران، تهران،  سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

 - فرزانه، محمد علی(1371)، مبانی دستور زبان آذربایجانی، فرهنگ.

- هیئت، جواد( 1366)، سیری در تاریخ زبان ولهجه‌های ترکی، تهران، نشر پیکان.

پایگاه اینترنتی

- رییس نیا، رحیم(1368). دگرگونی زبان در آذربایجان. مؤسسۀ مطالعات و تدوین تاریخ اردبیل. Tarikheardabil.blogfa.com

 منابع لاتین

- Comrie,B.(1989).Language Universal & Oxford,2^nd, Linguistic Typology Syntax &Morphology : Basil Black Well.

- Croft, W.(1990[2002]).Typology & Universal (2^nded) Cambridge: Cambridge Universty press.

- Greenberg J.H.(1974).Language Typology :A Historical and Analytic Overview. Mouton& Co.N.V. The Hague.Paris.

- Greenberg J. H. (1978a).Universals of Human Languages, vol.3 :word structure. Stanford California University press.

- Lehmann, Winfred.(1992). Historical Linguistics: an Introduction (3^rd.ed.) . London: Routledge.