نگاهی به واسونک ها و ترانه های عروسی منطقۀ هندیجان

ادبیات و زبان های محلی ایران زمین

مقاله 18، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 20، تابستان 1397، صفحه 63-80  

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

فاطمه شهبازی¹؛ آزاده عبادی ²

¹گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ماهشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماهشهر، ایران.

²گروه زبان انگلیسی، واحد ماهشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماهشهر، ایران.

چکیده

ترانه ­ها و واسونک­ ها از دلنشین­ ترین قالب ­های شعری زبان فارسی هستند که قدمت شفاهی و مکتوب چندین هزار‌ساله دارند و در زبان­ ها و گویش ­های مختلف ایرانی از جمله گویش هندیجانی رونق داشته ­اند. هدف از انجام این پژوهش، تحلیل ترانه­ های محلی مربوط به مجالس شادی و عروسی در شهرستان هندیجان است تا با ثبت این ترانه‌ها، هم آیین عروسی در این منطقه ماندگار شود و هم  ماندگاری گویش این منطقه رقم بخورد. در این مقاله پنج ترانۀ محلی شهرستان هندیجان بررسی و تحلیل شده ­اند و در خلال آن به ضرورت، به شرح مختصر آیین مقدس ازدواج در این منطقه نیز پرداخته شده است. این ترانه­ ها به روش میدانی و از دو منطقۀ هندیجان شمالی و هندیجان جنوبی و روستاهای اطراف مثل کریم آباد، چم تنگ، چهل منی، دریهک و غرابی جمع آوری شده است. این ترانه­ ها و واسونک ­ها دربردارندۀ شور و شوق و هیجان نزدیکان و بستگان عروس و داماد است و علاوه بر این که بازگوی مراسم گوناگون و ویژۀ یک ازدواج است، با مطالعۀ آن­ها می ­توان به سبک زندگی، آداب و رسوم و جهان­ بینی مردم این منطقۀ کهن پی برد.  این شعرها و ترانه­ ها، که سرایندۀ مشخصی ندارند، از آغاز مراسم عروسی تا پایان، به وسیلۀ زنان و یا کسانی که در این زمینه خبره بوده ­اند، خوانده می­ شده است. با توجه به پیشرفت ارتباطات و وارد شدن به عصر فناوری، این سرودهای بومی، رفته‌رفته کم‌رنگ شده و گاهی حتی از بین رفته ­اند و با توجه به این که این آوازها سهم عمده ­ای در مردم‌شناسی و ساختار فرهنگ ملی هر سرزمین دارند، ثبت و ضبط آن­ها بسیار ضروری به نظر می‌رسد. 

کلیدواژه‌ها

ترانه؛ بیت؛ سرو؛ هندیجان؛ عشق؛ عروسی

سایر فایل های مرتبط با مقاله

4..pdf

مراجع

کتاب­ها

-  بهار، محمد تقی (1371)، بهار و ادب فارسی، به کوشش محمد گلبن، چاپ سوم، تهران، نشر نی.

- رزمجو، حسین(1390)، انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی، چاپ سوم، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.

-  ناصح، محمد مهدی (1377)، دوبیتی‌های عامیانه بیرجندی، چاپ اول، مشهد، نشر محقق.

- هدایت، صادق (1383)، نوشته‌های پراکنده، تهران، نشر جامه دران.

پایان نامه‌ها

-   شعبانی، غلامحسین (1384)، بررسی نظام آوایی و واژگان گویش هندیجان، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.

-   عبادی، آزاده (1388)، گویش ماهشهری، بررسی اصول مرجع گزینی در آن بر پایه نظریه حاکمیت و مرجع گزینی و بررسی عوامل انسجام بخش متنی در این گویش بر اساس چارچوب هلیدی (1976)، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات فارس.

مجلات

-  درویشی، محمدرضا (1376)، «سیری در مضامین ترانه­های عامیانه»، مجلّۀ شعر، تهران، حوزۀ هنری، شماره 21،صص35-39.

-  گرجیان، بهمن و عبادی، آزاده (1395)، «بررسی نظام فعلی: فعل در گویش هندیجانی»، فصلنامۀ ادبیات و زبان‌های محلی ایران زمین، یاسوج، دورۀ 6،شماره2، صص 77-94،تابستان 1395.

مصاحبه‌ها

-  شکاری، باقر(75 ساله)، هندیجان جنوبی، دیپلم، دی‌ماه 1394.

-  شکاری، مدینه (60ساله)، هندیجان جنوبی، خانه­ دار، ابتدایی، اسفند 1394.

-  شهبازی، خیری(73ساله)، هندیجان شمالی، خانه­ دار، بی‌سواد، اسفند 1394

- عبادی، محمد(70ساله)، کریم آباد، کشاورز، بیسواد، اسفند 1393.

-  قنواتی، نادر(55ساله)، چم تنگ، کشاورز، ابتدایی، بهمن1394.

- قنواتی زادگان، خورشید(60 ساله)، هندیجان شمالی، خانه ­دار، ابتدایی، خردادماه 1395.