بررسی گستره ملاحظات سیاسی در گزارش های حدیثی علوم اسلامی با تاکید بر گزاره های اعتقادی

فصلنامه مطالعات سیاسی

مقاله 3، دوره 10، شماره 39، خرداد 1397، صفحه 53-74   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

سید محمد تقی موسوی کراماتی^{* 1}؛ محمدتقی دیاری بیدگلی²

¹دانشجو دکتری علوم قران و حدیث دانشگاه قم

²استاد علوم و قرآن حدیث دانشگاه قم

چکیده

انگیزه سیاسی به عنوان یک آسیب در فعالیت های علمی شناخته می شود؛ زیرا یا به پرده پوشی می انجامد یا به تحریف، تدلیس و وضع منتهی می گردد. این نوشتار حضور این انگیزه را در گزاره های حدیثی گستره علوم اسلامی با محوریت گزاره های اعتقادی ارزیابی نموده است. جهت بازشناسی موضوع مذکور سه دانش رجال، تفسیر و تاریخ از این منظر نگریسته شده اند و جوانب مختلف آن و عواملی که در این مسأله موثر بوده اند همچون حاکمان، راویان و مولفان به بحث گذاشته است. از آنجایی که انگیزه سیاسی با هدف دستیابی به اعتبار دینی و وجاهت اجتماعی به دنبال مدیریت فضای علمی در راستای منافع تعریف شده بر می آید، علوم مذکور بیش از علوم دیگر در معرض اراده های سیاسی واقع شده اند. آنچه طبق تحقیق حاضر به­دست آمده حضور دو غایت سیاسی در دو طیف موثر حاکمان و محققان است که یکی با غایت حفظ قدرت سیاسی و دیگری به منظور حفظ پایگاه اجتماعی باورهای اعتقادی بر اساس ملاحظات سیاسی در ارائه گزارش های علمی عمل نموده اند.

کلیدواژه‌ها

سیاست؛ حاکمان؛ راویان؛ مولفان؛ رجال؛ تفسیر؛ تاریخ

مراجع