تحلیل وضعیت شاخص‌های ضروری سکونتگاهی (مطالعه موردی: دهستان‌های شهرستان دزفول )

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 3، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 43، شهریور 1397، صفحه 305-322   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

انیس کاکادزفولی^{* 1}؛ مسعود صفایی پور²؛ محمد علی فیروزی³

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

²استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

³دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

چکیده

روستا کهن‌ترین شکل سکونتگاه‌های بشری و روستانشینی یکی از قدیمی‌ترین شیوه های زندگی اجتماعی بشر است. کیفیت توسعه و زیرساخت‌های آن در اثر برنامه‌ریزی‌های نامطلوب و متمرکز گذشته مسایل عمده‌ای را در روند توسعه روستاهای کشور ایجاد کرده است. ابعاد گوناگون و پیچیدگی ساختاری این موضوع یکی از تنگناهای اساسی درعرضه مدل مناسب برای توزیع اعتبارات به شمارمی آید. به منظور حل مسائل ناشی از عدم تعادل‌های منطقه‌ای، گام نخست شناخت و سطح بندی روستاها از نظر برخورداری در زمینه های مختلف است. هدف از انجام این پژوهش بررسی درجه پیشرفت نواحی روستایی (دهستان‌ها) شهرستان دزفول می‌باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی است. روش گرد آوری اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای که بر گرفته از سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 می‌باشد. جامعه آماری دهستان‌های شهرستان دزفول می­باشد. شاخص‌های مورد استفاده در سه بخش بهداشتی- درمانی، رفاهی زیر بنایی و فرهنگی- مذهبی در نظر گرفته شده  و با استفاده از سه مدل SAW ،  TOPSIS و VIKOR  مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که عامل توپوگرافی و عامل دسترسی به مرکز شهرستان در میزان پیشرفت دهستان‌ها تاثیر دارد به گونه‌ای که دهستان‌هایی که اکثر آبادی‌های آن در مناطق دشتی واقع شده‌اند و همچنین به مرکز شهرستان دسترسی بیشتری دارند از میزان پیشرفت بیشتری برخوردار هستند.

کلیدواژه‌ها

شاخص‌های توسعه؛ مسکن روستایی؛ دهستان؛ شهرستان دزفول

مراجع

Asghar Poor, M.j (2009). Multi-criteria Decisions. Seventh Edition, Tehran University Press, Tehran, Iran. (In Persian)

Asgharizadeh, E. (2010). Leaflet of application of decision making theories in management, Institute of Higher Education Ershad Damavand, Tehran. (In Persian)

Badri, S. A., Akbaryan Ronizi, S. R., & Javaheri, H.( 2006). Determination of Developmental Levels of Rural Areas in Kamyaran City. Quarterly Journal of Geographic Research, 82, 116-130. (In Persian)

Bayat, M. (2009). Measuring the Development of Villages in Kware District of Shiraz Using Cluster Analysis. Geography and Environmental Planning, 20 (1), 113-131. (In Persian)

Beheshti, M. B. (2002). Development, Poverty Reduction Strategies and Critique of Poverty Reduction. Journal of Faculty of Literature and Humanities, 162(5),18-31. (In Persian)

Bhatia, V. K & S.C.RAI .(2004). Evaluation of socio-economic development in small areas, New dehli.  

Gallent, N., & Robinson, S. (2011). Local perspectives on rural housing affordability and implications for the localism agenda in England. Journal of Rural Studies, 27 (3), 297-307.

Garabaghian, M .(1987). Growth and Development Economics. Publishing, Tehran. (In Persian)

Harvey, D .(1997). Social Justice and City, Translators: Farrokh Hesamian, Mohammad Reza Haeri, Behrouz Manadizadeh. Publisher: Urban Processor and Planning (affiliated to Tehran Municipality), Tehran.

Hosseini Abri, H. (2001). Entrance to the rural geography. Isfahan: Isfahan University Press. (In Persian)

Jamshidi, A.R., Gemini, D., Saydai, S.A., & Najafi, M. (2013). Analysis of rural housing indices in Ilam province  And their leveling using factor analysis and cluster analysis. Quarterly Journal of Housing and Village Environment,  32 (143), 69-88. (In Persian)

Joao, o. (2001). Manuela Lourenco Marques Carloes Manuel & Ferreira, a   multivariate methodology to uncover regional disparities: a contribution to improve European Union and  owermmental Decisions.

Kalantari, Kh., & Iravani, H., Vafayinezhad Shojaa, M. (2003). Estimation of Rural Development Level in Torbat Heydarieh (1965-1997). Journal of Geographical Research, 44, 41-54. (In Persian)

khobaeand, S. (2003). Quantitative Measurement of Development of Ilam Province Using Taxonomy. Journal of Cultural Research, Ilam,15, 123-130. (In Persian)

khodapanah, K.,  & Beik Mohammadi, H. )2009(. Evaluation and classification of rural areas in the central part of Ardabil city based on the level of development indicators. Geographical Space Journal, 9 (26), 1-30. (In Persian)

Lin, Y., De Meulder, B., CAI, X., Hu, H., & Lai, Y. (2014). Linking social housing provision for rural migrants with the redevelopment of ‘villages in the city’: A case study of Beijing. Cities, 40, 111-119.

Liu, W, T. (2014). The influence of housing character isties on rural migarants living condition in Beijnig Fengati District. Housing & Building national research center HBRC journal accepted, 11, 252–263.

Maliene, V., & Malys, N. (2009). High-quality housing- A key issue in delivering sustainable communities. Building and Environment, 44 (2), 426-430.

Meshkini, A., Ghasemi, A. )2012.( Level of Zanjan Province's Cities Based on Cultural Development Indices Using the Topsis Model. Regional Planning Quarterly, 2 (7), 1-11. (In Persian)

Misra, R .P. (1987). Rural Development; Issues and Problems. Translation Ali; Akbar; Quarterly Journal of Village Development; No. 1, Research Center for Rural Issues, Ministry of Jihad-e-Construct.

Momeni, M. (1991). Land Expansion and Its Position in Planning, Tehran: Tehran University, Institute of Environmental Studies. (In Persian)

Nazari, S. (1392). Measuring the Development of Cities in Khuzestan Province, Assistant Professor Masoud Safayipour. Shahid Chamran University of Ahvaz, Department of Geography and Urban Planning. (In Persian)

Rosenstein, C. (2011). Cultural development and city neighborhoods, City, Culture and Society, 2, 9-15.

Safaeipour, M. )2014(. Measuring the Developmental Level and Analysis of the Sustainable Development Process in Rural Areas of Kermanshah Province Case Study; Firoozabad Section. National Conference on Sustainable Rural Development at 1404 Horizon, Isfahan. (In Persian)

Safavi, B., Abdol-Alipour, A. H. )2006(. Evaluation of provincial trade organizations with the approach of MADM. First edition, Tehran: Rural Studies and Research. (In Persian)

Saffaiipour, M., & Kakadezfuli, A. )2014(. Determination of the degree of development of rural areas in Khuzestan province in terms of development indicators by TOPSIS model. 12th Congress of Geographers of Iran, Najaf Abad. (In Persian)

Saffaiipour, M., & Modet, E. (2013). Evaluation of Iranian Provinces with Emphasis on Socioeconomic Indicators and Combined Human Development Indicators Using GIS and TOPSIS Techniques. Urban Planning Quarterly, 1 (3), 11-27. (In Persian)

Sarafi,  M. (1998). Fundamentals of Regional Development Planning: Program and Budget Collection 16. Planning and Budget Organization Publications. (In Persian)

Shokouee, H. (1373). New Perspectives in Urban Geography. Vol. 1, Tehran: samt Publications. (In Persian)

Tadarou, M. (1994). Economic Development in the Third World, Fifth Edition. Tehran: Publications of the Plan and Budget Organization.