بررسی ویژگی های سبکی رمان « رازی در کوچه ها» بارویکرد سبک شناسی انتقادی

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 6، دوره 10، شماره 36، تیر 1397، صفحه 125-160   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

مهری تلخابی

استادیار ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان،زنجان،ایران

چکیده

       این مقاله در پی آن است که به بررسی کاربردی سبک شناسی انتقادی، در رمان «رازی در کوچه ها»، اثر فریبا وفی بپردازد تا ازاین رهگذر به این پرسش بنیادین پاسخ دهد که چگونه می توان به ایدئولوژی  پنهان وگفتمان حاکم در متن این رمان با استفاده از مولفه های خاص سبکی  دست یافت ؟ این پژوهش با رویکرد سبک شناسی لایه ای انجام گرفته  است؛از این رو ابتدا لایه بیرونی و بافت موقعیتی متن و سپس دو لایه ی روایی و متنی را ،مورد تامل قرار داده ایم . این مقاله به شیوة تحلیلی –توصیفی به انجام رسیده است . هدف این پژوهش ،رسیدن به تفسیر و درک عمیق از اثر است؛ چرا که از منظر سبک شناسی انتقادی راحت تر می توان به جلوه های پنهان ایدئولوژی ، سلطه ،قدرت  وگفتمان حاکم بر  این رمان دست یافت وبر روی این نکته تامل کرد که زبان چگونه این مفاهیم  اجتماعی را بازتولید می کند.  در پایان، این مقاله، به این نتیجه می رسد که تقابل شخصیت ها و گفتمان ها و وجود قطب منفی کلام در این اثر ،مؤلفه های سبکی معناداری هستند که ما را به کشف ایدئولوژی پنهان در متن  یاری می رسانند؛ ایدئولوژی پنهان این رمان عبارت است از سرکوب زنان در نظام مرد سالار و سکوت و مواجهه ی انفعالی زنان در مقابل این سرکوب.

کلیدواژه‌ها

سبک شناسی انتقادی؛ رازی در کوچه ها؛ ایدئولوژی پنهان؛ قدرت؛ سرکوب اجتماعی

مراجع

منابع فارسی:

1. آقا گل زاده، فردوس(1385)، تحلیل گفتمان انتقادی،تهران : علمی فرهنگی
2. ------------- (1391)،توصیف وتبیین ساخت های زبانی و ایدئولوژیک در تحلیل گفتمان انتقادی،فصلنامه پژوهش های زبانو ادب تطبیقی.ش 2.صص1-19
3. اصلانی(همدان)،محمدرضا(1385)،فرهنگ واژگان و اصطلاحات طنز،تهران:انتشارات کاروان
4. بهار،محمدتقی (1330ش)،سبک شناسی یا تاریخ تطور نثر فارسی . تهران . پرستو
5. خادمی،نرگس(1391)الگوی دیدگاه روایی سیمپسون در یک نگاه،فصل نامه نقد ادبی
6. درپر، مریم(1390).سبک شناسی نامه های امام محمد غزالی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی  ،رساله دکتری.دانشگاه فردوسی مشهد
7. ____________(1392)،بررسی ویژگی های سبکی داستان کوتاه «جشن فرخنده» از جلال آل احمد با رویکرد سبک شناسی انتقادی،فصلنامه جستارهای زبانی،ش 1،صص 39-64.
8. ____________(1393)،لایه های مورد بررسی در سبک شناسی انتقادی داستان کوتاه و رمان،ماهنامه جستارهای زبانی،ش 5،صص65-94
9. سجودی،فرزان(1387ش)،نشانه شناسی کاربردی،تهران:نشر علم،ویراست دوم
10. شمیسا،سیروس (1393) کلیات سبک شناسی،تهران:میترا
11. فاضلی،محمد(1383) گفتمان و تحلیل گفتمان انتقادی،پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی،سال چهارم،ش 14. نامه
12. فتوحی رود معجنی،محمود(1391).سبک شناسی،نظریه ها،رویکردها و روش ها،تهران:سخن
13. فرکلاف،نورمن(1989)،تحلیل انتقادی گفتمان،گروه مترجمان،ویراستاران محمد نبوی و مهران مهاجر،تهران:وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.مرکز تحقیقات رسانه ها
14. 14.قبادی،حسینعلی،فردوس آقاگل زاده وسیدعلی دسپ(1388). تحلیل  گفتمانی جزیره سرگردانی و پیوند معنایی آن با دیگر رمان های سیمین دانشور، ادب پژوهی ،بهار  شماره 15
15. کریمی، مریم(1389)، مبانی سبک شناسی،کتاب ماه ادبیات،شماره 47،صص 80 و81
16. مک دانل،دایان(1380)،مقدمه ای بر نظریه های گفتمان،مترجم حسین علی نوذری،تهران:فرهنگ گفتمان
17. 17 0میلز ،سارا (1382)؛گفتمان ،فتاح محمدی ،ژنجان ،هزاره سوم
18. هام،مگی و سارا گمبل(1382)،فرهنگ نظریه های فمنیستی،ترجمه فیروزه مهاجر و دیگران-تهران:توسعه.
19. وفی، فریبا(1388) رازی در کوچه ها، نشر مرکز تهران
20. یار محمدی،لطف الله،(1383)،گفتمان شناسی رایج و انتقادی ،تهران:هرمس

منابع لاتین:

 

21. Halliday , M.A.K .An Introduction to Functional Grammar.Arnold:1987.(2^nd ed1994:pp.342-367)

22. Jeffries, L. (2010). Critical Stylistics, The Power of English. Houndmils,

23. Basingstoke: Palgrave Macmillan. Leech .Geoffrey and M. short (1981) .  style in Fiction : A Linguistic Introduction  to English Fictional Prose. Longman

سایت ها:

24. www.tebyan.net

25. www.forum. 98ia. Com