تحلیل جامعه شناختی رمان «سهم من» با تکیه بر نظریات «لوسین گلدمن»

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 7، دوره 10، شماره 36، تیر 1397، صفحه 161-179   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

شروین خمسه¹؛ نسرین شیرزاده^{* 2}

¹استادیار،عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی،واحد تهران مرکزی،تهران،ایران

²دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی،تهران،ایران.(نویسنده مسئول)

چکیده

رمان «سهم من» اثر پرینوش صنیعی در زمره پرفروش ترین رمان های 14سال اخیر ایران است که در سال 82 توسط انتشارات روزبهان به چاپ رسید. این رمان با داستان پردازی زیبا علاوه بر نمایاندن شرایط و اوضاع اجتماعی دهه 40و پس از آن، به توصیف جایگاه زن در آن دوران می پردازد .در این مقاله سعی گردیده است به این مسئله پاسخ داده شود که چگونه عوامل سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی سبب نگارش این رمان شده است؟
با توجه به اینکه در  جامعه شناسی ادبیات به جهت مفهوم نمودن پیوند های متن ادبی و جامعه، به بررسی رابطه اثر ادبی و ساختارهای سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی می پردازد .از این روی در مقاله حاضر تلاش گردیده است بر  اساس نظریه «ساخت گرای تکوینی لوسین گلدمن»این اهداف روشن گردد که  مفاهیم و موضوعات مربوط به پدیده های اجتماعی در رمان«سهم من» و تاثیر وقایع و اوضاع جامعه بر این رمان؛ همچنین جایگاه زن و نقش او در جامعه چگونه در این اثر ادبی نمود دارد.
در این تحلیل،اثر در دو مرحله دریافت و تشریح که در مرحله دریافت بر اساس تحلیل شخصیت ها و در مرحله تشریح بر اساس تحلیل جامعه مورد بررسی قرار می گیرد.از آنجا که ساختار اجتماعی رمان نیز کاملا منطبق بر ساختار اجتماعی جامعه است،بسیاری از مولفه های این روش  بر آن قابل انطباق است.

کلیدواژه‌ها

پرینوش صنیعی؛ سهم من؛ رمان؛ لوسین گلدمن؛ ساخت گرای تکوینی

مراجع

1. رضی،داوود،عمرانی،سجاد،دارایی زاده،علی(اسفند 1392).«رویکرد جامعه شناسی به نقد ادبی(با تاکید بر ساختگرای تکوینی لوسین گلدمن)».هفتمین همایش پژوهش های زبان و ادب فارسی.صص941-939
2. ساعی،ایرج(1392)،«پژوهشی در جای خالی سلوچ»،تهران،انتشارات بهمن برنا،چاپ اول
3. صنیعی،پرینوش(1382).«سهم من».روز بهان.تهران،چاپ اول
4. عسگری ،عسگر،شهبازی،آرزو(1393).«نقد ساخت گرایی رمان همسایه ها»،نشریه مطالعات داستانی،سال دوم،شماره 3.صص70-67
5. گلدمن، لوسین. ( 1377 ). «درآمدی بر جامعه شناسی ادبیات». مترجم محمد جعفر. پوینده ، نقش جهان، تهران
6. گلدمن، لوسین ( 1371 ). «جامعه شناسی ادبیات دفاع از جامعه شناسی رمان» مترجم محمدجعفر پوینده.: هوش و ابتکار ،تهران
7. گلدمن،لوسین(1382).«نقد تکوینی».ترجمه محمد تقی غیاثی،تهران:موسسه انتشارات نگاه
8. لوکاچ،جورج(1380).«نظریه رمان»،مترجم حسن مرتضوی،نشر قصه، تهران
9. لوکاچ،جورج(1387).«جامعه شناسی رمان».محمد جعفر پوینده. ماهی، تهران
10. مصباحی پور ایرانیان،جمشید(1358).واقعیت اجتماعی و جهان داستان،جامعه شناسی هنر و ادبیات،تهران.موسسه انتشارات امیر کبیر