ارزیابی ویژگی‌های رشدی، عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم نخود زراعی در کشت انتظاری و بهاره

زراعت و اصلاح نباتات

مقاله 8، دوره 14، شماره 1، بهار 1397، صفحه 73-86  

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

سید محسن سیدی¹؛ افشار آزادبخت ²؛ ایوب فصاحت³

¹دکترای اکولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان.

²دانش آموخته دکتری علوم علفهای هرز دانشگاه محقق اردبیلی.

³4دکتری اکولوژی گیاهان زراعی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، البرز.

چکیده

به‌ منظور بررسی اثر کشت انتظاری بر ویژگی‌های رشد و عملکرد سه رقم نخود در شرایط دیم یک آزمایش اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک ‌های کامل تصادفی در دو سال زراعی 90-1389 و 91-1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینا همدان به اجرا در آمد. تاریخ کاشت در چهار زمان مختلف شامل 20 دی، 20 بهمن، 20 اسفند و20 فروردین هر دو سال به ‌عنوان سطوح فاکتور اصلی و سه رقم نخود شامل هاشم، آرمان و آزاد نیز سطوح فاکتور فرعی بودند. نتایج آزمایش نشان داد که اثر سال بر ویژگی‌ های آزمایشی نخود معنی ‌دار نبود اما، تمام صفات مورد ارزیابی به جز درصد بقاء بوته ها تحت تأثیر تاریخ کاشت قرار گرفتند. بیشترین میزان عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه (به‌ ترتیب 26/761 و 16/236 گرم در متر مربع) در تیمار تاریخ کاشت اول (20 دی) و رقم هاشم مشاهده شد. همچنین، کمترین مقدار عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه (به ‌ترتیب 18/301 و 91/75 گرم در متر مربع) به تیمار تاریخ کشت آخر (20 فروردین) و رقم آزاد تعلق گرفت. بیشترین مقدار صفات ارتفاع بوته، طول ریشه، تعداد شاخه فرعی، وزن هزار دانه و تعداد دانه در بوته نیز در تاریخ کاشت اول به دست آمد که این مقادیر به طور معنی‌ داری بیشتر از سایر تاریخ‌ های کاشت بودند. در مجموع و با توجه به این یافته‌ ها کشت انتظاری سودمندی بسیار بالایی در میزان ویژگی های رشد، عملکرد و اجزای عملکرد نخود داشت.

کلیدواژه‌ها

تاریخ کاشت؛ عملکرد دانه؛ عملکرد بیولوژیک؛ کشت انتظاری؛ نخود

مراجع