ارزیابی تأثیر عناصر اقلیمی و عوامل انسانی در بروز تصادفات جاده ای با استفاده از منطق فازی (نمونه موردی محور مشهد - قوچان)

کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامه‌ریزی

مقاله 4، دوره 8، شماره 4، اسفند 1396، صفحه 52-66   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مهدی وطن پرست^{* 1}؛ علیرضا افشاری²؛ محسن رضائی عارفی³؛ علی محمد نورمحمدی⁴

¹1- دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیروان، گروه برنامه ریزی شهری.، شیروان، ایران

²دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیروان، گروه مهندسی صنایع

³دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

⁴دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

تصادفات جاده‌ای از عوامل بسیار مهم مرگ و میر و صدمات شدید جانی و مالی بوده و آثار سنگین اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن ، جوامع بشری کشورهای در حال توسعه و به‌ویژه ایران را به شدت مورد تهدید قرار داده‌است . عوامل جغرافیایی، یکی از مهم‌ترین عوامل بروز این حوادث مرگبار می‌باشند. از میان عوامل جغرافیایی که در بروز تصادفات جاده‌ای نقش دارند سهم پدیده‌های اقلیمی و ژئومورفولوژیکی قابل توجه است. هدف این پژوهش مطالعه اثرات عوامل اقلیمی و انسانی بر بروز تصادفات جاده‌ای با استفاده از منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی در محور مشهد-قوچان می‌باشد. جهت بررسی محور مذکور نقشه‌های رقومی ،‌نقشه‌های زمین شناسی و کاربری اراضی به همراه آمار ایستگاه‌های هواشناسی منطقه در یک دوره‌ی 30 ساله و نیز آمار تصادفات جاده ای بررسی شده است. سپس با کلاسه‌بندی فراوانی تصادفات محور مذکور در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) ، نقشه پهنه‌بندی خطر تصادفات جاده-ای با درجات زیاد ، ‌متوسط ، کم و خیلی‌کم تهیه گردید. نتیجه بررسی‌ها نشان می‌دهد که نقش عوامل انسانی در بروز تصادفات جاده‌ای بسیار زیاد است. به‌طوری که در بروز بیش از 90 درصد تصادفات، عامل انسانی نقش اصلی را داشته‌است. هم‌چنین در بررسی خطرخیز بودن مسیر با مدل فازی زبانی، مشخص شد 5 تا 35 کیلومتر اولیه ورودی و خروجی شهرها پرخطر‌ترین مناطق در بروز تصادفات جاده‌ای می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

عناصر اقلیمی؛ عوامل انسانی؛ تصادفات جاده ای؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی؛ فازی زبانی