شکوفایی علوم انسانی در روزگار آل بویه

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 1، دوره 13، شماره 49، اسفند 1396، صفحه 1-28   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

پروین ترکمنی آذر؛ آمنه نجف زاده^*

پژوهشکده تاریخ-پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی-تهران-ایران

چکیده

هدف این مقاله مشخص‌کردن جایگاه علوم انسانی و چگونگی رشد و اعتلای آن در حکومت آل‌بویه می‌باشد. آل‌بویه دوره بارزی را در تاریخ ایران رقم زدند. طبقه‌بندی علوم و حاکمیت جریانات عقل‌گرا بر جامعه، شرایط مناسبی را برای شکوفایی علمی-فرهنگی پدید آورد و نوآوری‌ها و خلاقیت‌ها با بهره‌گیری از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های موجود، گسترش‌یافت. آل‌بویه برای اعتلا و شکوفایی علوم انسانی نیازی به تقلید یا اقتباس نداشتند و کافی بود در کنار بهره‌گیری از عناصر و اجزاء متون فلسفی و ترجمه‌ای موجود، به گنجینه‌های اخلاقی-حکمتی ایران باستان و پشتوانه‌های خود مراجعه نمایند. دستیابی به این خودآگاهی، موجب مطالعه و بازبینی و نقد آثار موجود، تطبیق آن‌ با دغدغه‌ها و نیازهای جامعه و بومی‌سازی آنها گردید. در نتیجۀ حمایت حکومت و آزاداندیشی حاکم بر جامعه، متونی ترکیبی و کاربردی پدید آمد که به‌کار بستن اصول آن در کنار توصیه‌های اسلام، زمینه‌ساز اعتلای بینش و بصیرت مردم و سلامت فکری اجتماع گردید. روش این پژوهش، گردآوری داده‌ها به صورت مطالعات کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از منابع می‌باشد و شیوه ارائه مطالب به صورت توصیفی-تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها

علوم انسانی؛ آل بویه؛ فلسفه؛ بومی‌سازی؛ عقل‌گرایی

مراجع