میزان مشارکت شهروندان در امور شهری (مطالعه موردی: شهر گنبد)

آمایش محیط

مقاله 8، دوره 11، شماره 41، شهریور 1397، صفحه 161-184   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

اکبر شربتی^*

(دانشجوی دکتری و مدرس گروه جغرافیای دانشگاه پیام نور)

چکیده

مشارکت مردم در روند  تصمیم گیری شهری یکی از عناصراصلی توسعه همه جانبه شهری بوده و افزایش مشارکت مردم در امور شهری می تواند در ایجاد  تعادل شهری نقش ارزنده ای  را ایفا نماید. هدف از این پژوهش  بررسی و تحلیل میزان مشارکت شهروندان شهر گنبد در مدیریت امور  شهری و همچنین شناسایی مزایا و موانع و  ارائه راهکارهایی در  جهت جلب مشارکت شهروندان در بهبود مدیریت شهر است. این پژوهش از نظر ماهیت و هدف کاربردی است و روش تحقیق آن توصیفی – تحلیلی می باشد. جامعه آماری این تحقیق کلیه سرپرستان خانوار شهر گنبد می باشد که با بهره گیری از فرمول کوکران و با استفاده ازروش نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد 320  نمونه انتخاب و اطلاعات توسط پرسشنامه محقق ساخته، جمع آوری شده است و از نرم افزارspss  جهت تجزیه وتحلیل داده ها استفاده گردید. آلفای کرون باخ  برای بخش های مختلف پرسشنامه 873/0 به دست آمد که نشان دهنده قابلیت بالایی از اعتماد و اطمینان ابزار مورد تحقیق است. نتایج حاصل از آزمون فرضیات نشان می دهد که رابطه معناداری در سطح 99 درصد بین متغیر های مستقل شامل؛ رضایت شهروندان از خدمات شهری، اعتماد شهروندان نسبت به مدیران شهری، آگاهی شهروندان از برنامه های مدیریت شهر و تعلق اجتماعی شهروندان با متغیر وابسته (مشارکت شهروندان در امور مدیریت شهری) وجود دارد. نتایج آزمون آماری  تفاوت میانگین ها وتحلیل واریانس نشان داد که بین متغیرهایی مانند جنسیت، سن، تحصیلات، پایگاه اقتصادی – اجتماعی  با میزان مشارکت شهروندان تفاوت معناداری وجود  دارد.  همچنین  بر اساس آزمون تحلیل واریانس رابطه معنا داری بین  وضعیت  سکونت شهروندان با میزان  مشارکت آنان وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

شهر؛ شهروندان؛ مشارکت؛ مدیریت شهری؛ گنبد

مراجع

 

1-   ابراهیم زاده، ع، کاظمی زاد، ش .1392. سنجش میزان رضایت مندی و تمایل به مشارکت شهروندان در اجرای پروژه های زیر بنایی شهرداری (مورد: شهرداری زاهدان)، فصل نامه جغرافیا و توسعه، 30 : 1-22.

2-   ازکیا، م، غفاری، غ .1380 . بررسی رابطه ی بین اعتماد و مشارکت اجتماعی در نواحی روستایی شهر کاشان، مجله علوم اجتماعی، (17) :32-3.

3-   انصاری، ا، تاج الدین، ح . 1393. بررسی عوامل اجتماعی موثر بر میزان مشارکت شهروندان در امور شهری (مطالعه موردی: منطقه ی 13 شهر اصفهان) فصل نامه مطالعات جامعه شناختی شهری، 4 (12) :161-178.

4-   تقوایی، م، بابا نسب؛ ر، موسوی، چ . 1389. تحلیلی بر سنجش عوامل موثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت شهری (مطالعه موردی: منطقه 4 شهر تبریز)، مجله مطالعات و پژوهش های شهری و منطقه ای، 1 (2) : 36-19.

5-   خواجه شاهکوهی، ع؛ حسینی، س؛ طوسی، ر. 1393. ارزیابی و سنجش کیفیت زندگی و تاثیر آن بر مشارکت شهروندان درامور شهری (مورد شناسی: شهر مینودشت)، فصل نامه جغرافیا و آمایش شهری – منطقه ای، 4 (10) : 86-73

6-   خواجه شاهکوهی، ع؛خوش فر، غ؛ نگاری، ا. 1394. برسی میزان مشارکت شهروندان در مدیریت پسماند خانگی (مورد شناسی: شهر مشهد)، فصل نامه جغرافیا و آمایش شهری – منطقه ای، 5 (15) :215-232.

7-     خواجه شاهکوهی، ع؛ نجفی کانی، ع؛ خوش فر، غ؛ شفائی، س. 1394.  ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮداری) ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی: ﺷﻬﺮﮔﻠﻮﮔﺎه)، فصل نامه آمایش محیط، 8(29) :1-26. 

8-   رجبی، ا، حصاری نژاد، ج .1392. شرکت های مردم نهاد شهری؛ راهکاری برای مشارکت شهروندان در مدیریت شهری، فصل نامه اقتصاد و مدیریت شهری، (4): 111-129.

9-     رجبی، ا. 1390. شیوه های مشارکت شهروندی در فرآیندهای توسعه شهری، فصل نامه آمایش محیط،(12) :101-116.

10- زاهد زاهدانی، س، زهری بیگدلی، س. 1391. مدیریت شهری و تبیین مشارکت اجتماعی شهروندان در شهرداری، فصل نامه جامعه شناختی شهری، 2 (5): 83-120.

11- شاه مرادی، ل؛ بزی، خ؛ حیدری تاشه کبود، ا . 1391. بررسی و ارزیابی مشارکت های مردمی در توسعه پایدار محله ای با استفاده از مدل TOPSIS مطالعه موردی: کلان شهر ارومیه، فصل نامه جغرافیا و توسعه، (36) : 49-60.

12- شمس پویا، م، توکلی نیا، ج. 1394. تحلیل سرمایه ی اجتماعی با تاکید بر مشارکت شهروندی و پاسخ گویی مدیران شهری (مورد پژوهی: شهر اسلام شهر)، فصل نامه آمایش محیط،8(30) : 137-152.

13- صیدائی، س، دهقانی، ا . 1389. نقش مشارکت های مردمی در توسعه روستایی: با تاکید بر مشارکت سنتی و جدید (مطالعه موردی : بخش مرکزی شهرستان نورآباد ممسنی)، نشریه جامعه شناسی کاربردی، 21(1): 1-18.

14- علیزاده، ک؛ رضوی نژاد، م ؛رادفر، م. 1392. بررسی نقش و مشارکت مردم در اداره امور شهری (نمونه موردی منطفه 10 شهرداری مشهد)، فصل نامه مطالعات برنامه ریزی شهری، (1) :61-87.

15- علوی تبار، ع. 1379. بررسی الگوی مشارکت شهروندان در اداره امور شهرها (تجارب جهانی و ایران)، جلد اول، چاپ اول. تهران، انتشارات سازمان شهرداری ها: 152.

16- فریدون، و، نیازی، م. 1383. تاملی در مورد رابطه بین ساختار قدرت در خانواده و مشارکت اجتماعی در شهر کاشان، دو فصل نامه علوم اجتماعی، (23): 117-145.

17- قنبری، ا. 1393. بررسی تطبیقی تاثیر فضای شهری بر میزان مشارکت شهروندان (مورد مطالعه: محلات شهر تبریز)، نشریه جغرافیا و برنامه ریزی، 18 (48): 211-243.

18- کلانتری، ع؛ فلاحی گیلان، ر؛ روشنفکر، پ. 1388. جایگاه مشارکت شهروندان در اسناد بالادستی، مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، انتشارات دانش شهر، (4): 26.

19- مرادی،گ. 1393. تهیه­ی ابزار مشارکت شهری و برآورد پایایی و روایی آن (مورد مطالعه: شهر کرمانشاه)، فصل نامه مطالعات جامعه شناختی، 4 (11): 149-180

20- مرکز بهداشت شهرستان گنبد.1394. سالنامه آماری اطلاعات جمعیتی، انتشارات واحد آمار مرکز بهداشت شهرستان گنبد: 78.

21- مشکینی، ا؛ خلج، ا ؛عزیزی، ح. 1391. بررسی نقش مشارکت شهروندان در تحقق پذیری اهداف شهرهای جدید درایران (نمونه موردی: شهر جدید صدرا)، فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس، 4 (13): 84-98.

22- معاونت برنامه ریزی .1391. گزارش اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهرستان گنبد در سال های 1388-1389، گرگان، انتشارات استانداری گلستان، ( 499) : 126.

23- مهدی زاده، ج؛ پیرزاده نهوجی، ح؛ امیری، م؛ جهانشاهی، م؛ تقی زاده مطلق، م؛ صراف زاده، ه. 1385. برنامه ریزی راهبردی توسعه شهری (تجربیات اخیر جهانی و جایگاه آن در ایران)، چاپ دوم، تهران، انتشارات معاونت معماری و شهرسازی وزارت مسکن و شهرسازی، 584.

24- موسایی، م، رضوی، ب. 1390. بررسی (swot) مشارکت شهروندان در امور شهری، فصل نامه رفاه اجتماعی، 11(41): 123-152.

25- وظیفه دوست، ح، نوری، س. 1388. مشارکت های مردمی و نقش آن در توسعه شهری (مورد مطالعه: شهرداری منطقه 5 تبریز)، پژوهش نامه مدیریت و برنامه ریزی شهری، (36):193-223.

26-  نیازی، م، غفاری، غ. 1386. جامعه شناسی مشارکت، تهران، انتشارات نزدیک: 296.

27-  یغفوری، ح؛ هادیانی، ز؛ رفیعیان، س. 1393. بررسی ظرفیت و قابلیت های مشارکت شهروندان در امور شهری (مطالعه موردی: شهر فسا)، فصل نامه جغرافیا و توسعه، 12(34) : 83-98.

28-  Fin ger, A. Fin ger, M. 2002. social factors enabling local  peoples  participation in integrated management planning  in the  context of  forested  mountain  territories, proceeding  of the  research course the formulation of integrated management   plans for mountain forested  bardonecchia, Italy.

29-   Montalvo,D. 2008. Citizen Participation in Municipal Meetings, American Barometer insights: NO4, Vanderbil University (USAID).

30-  Saunders, p. Brown, J. Eardely, T.2003. patterns  os  Economic  and Social Participation amony Facs Customers, Social  policy Research Center, No, 19, university of  New  South  Wales.

31-  Sanel,H.2011. Demogratic goverrance, Washington, world bank edition, 423P.

32-  Sleeter, ch. 2008. Equity, democracy and neoliberal assaults  education,  Teeching and Teecher Education , 24(2) , 1947-1957

33-  Smith,R.2006. Discerning differences in social capital: The significance of interpersonal networks and neighborhood association structure of citizen participation(Dissertation), Indiana university.