بازتاب های فضایی جنگ ایران وعراق بر شبکه شهری و نظام سلسله مراتب شهرهای استان کرمانشاه براساس مدل حد اختلاف طبقاتی

آمایش محیط

مقاله 10، دوره 11، شماره 41، شهریور 1397، صفحه 207-229   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

طاهره شهبازی^{* 1}؛ عباس ملک حسینی²

¹(دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر)

²(دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر)

چکیده

طی سال های اخیر، به دلایل متعددی جمعیت ومراکز شهری ایران دچار تحولات فضایی شدیدی شده که حاصل آن افزایش شهرهای کوچک ومتوسط وعدم تعادل در سلسله مراتب شهری کشور است. این پژوهش با هدف بررسی سلسله مراتب شهری وتحولات مربوط به آن در شهرهای استان کرمانشاه طی سال­های 1355 تا 1395 و بازتاب های فضایی جنگ تحمیلی بر شبکه شهری و نظام سلسله مراتبی استان صورت گرفته است و در آن از روش تحقیقی با بهره گیری از مدل های حد اختلاف طبقه ای، ضریب آنتروپی، مدل کشش پذیری، مورد بررسی وتحلیل قرار گرفته اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که الگوی پراکنش سکونتگاه­های شهری در استان کرمانشاه نامتعادل بوده و جنگ تحمیلی بر عدم تعادل تأثیر به سزایی داشته و شهر کرمانشاه به علت عملکرد های متنوع وحوزه عملکردی قوی ویا جذب جمعیت نواحی اطراف واستان­های دیگر به خصوص در دوران جنگ به صورت یک شهر مسلط موجب ناموزونی نظام شهری استان شده و جهت ایجاد تعادل در نظام سلسله مراتبی شهری تمرکز زدایی از شهر مرکز و تعریف کارکرد و نقش های تخصیصی به شهرهای دیگر استان پیشنهاد می شود.

کلیدواژه‌ها

استان کرمانشاه؛ جنگ ایران وعراق؛ مدل حد اختلاف طبقاتی

مراجع

 

1. احمدی، ح. چهاردولی، ح. 1376. سلسله مراتب شهری تهران، مرکز مطالعات برنامه ریزی وزارت کشور.
2. امکچی، ح. 1383. شهرهای میانی و نقش آنها در چارچوب توسعه ملی تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
3. بهفروز، ف. 1371.تحلیلی نظری تجربی برای متعادل سازی توزیع فضایی جمعیت در سیستم شهرهای ایران تهران: انتشارات مرکز پژوهش های جغرافیایی.
4. پورمحمدی، م.، زالی، ن. 1386. شبیه سازی شبکه شهری مبتنی بر مدل های آنتروپی و کشش پذیری طرح تحقیقاتی، دانشگاه تبریز.
5. تقوایی، م. 1379.‌کاربرد مدل مرتبه، اندازه و ارزیابی و تعادل بخشی نظام شبکة شهری درایران، مجلة علمی- پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره دوم شماره 22 و 23.
6. حکمت نیا وموسوی. 1385.کاربرد مدل در جغرافیا با تامید بر برنامه ریزی شهری و ناحیه ای ،یزد انتشارات علم.
7.  شماعی، ع. 1394. تحلیل فضایی نظام شبکه شهری استان کرمانشاه (سالهای 1375 تا 1390)، فصلنامۀ امایش محیط، شماره31.
8. ضمیری، م.، نسترن، م. محمدزاده تیتکانلو، ح. 1392. تحلیلی بر شکل وروند توسعه فضایی وکالبدی شعر بجنورد در دهه1380، با استفاده از آنتروپی شانون،ضریب موران وضریب گری، مجله جغرافیا، شماره33، 180-67.
9. لطفی،ص .1391. بررسی سلسله مراتب شهری و پدیده نخست شهری در استان کرمانشاه (در طی سال های 1355 تا 1385(فصلنامۀ امایش محیط، شماره3).
10. طهماسبی، ش. 1384. تکنیک ها و روش های تحلیل مسائل شهری و منطقه ای تهران: سازمان مدیریت و برنامه ریزی.
11. عابدین درکوش، س. 1372. درآمدی به اقتصاد شهری تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چ دوم.
12. عظیمی، ن. 1382. روششناسی شبکه سکونتگاههای تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
13. فرهودی، ر.، زنگنه شهرکی، س.، ساعد موچشی، ر.1388. چگونگی توزیع فضایی جمعیت در نظام شهری ایران طی سال های 1335-1385. فصلنامه پژوهشهای جغرافیایی انسانی، شماره 68 ، 55-68
14. فنی، ز. 1382.شهرهای کوچک رویکردی دیگر در توسعه منطقه ای تهران: انتشارات سازمان شهرداری های کشور.
15. نظریان، ا. 1370. سیر تحولات مفاهیم و پژوهشهای ناحیه ای در جغرافیا." فصل نامة رشد آموزش جغرافیا، شمارة 20.
16. هاگت، پ. 1375. جغرافیای ترکیبی نو، جلد دو، م ترجمه شاپور گودرزی نژاد، تهران: انتشارات سمت.

 

1. Jefferson M. 1939.The law of the primate city", Geographical Review, 29.
2. Moomaw, R. M. 2004. An Empirical Analysis of Competing Explanations of Urban Primacy Evidence - from Asia and the America", The annuals of Regional Science, Vol. 38.
3. Pumain D. Moriconi-Ebrard F. 1997. City Size Distributions and Metropolisation, Geojournal, 43,4.
4. Roehner B. M.(1995);" Evolution of urban systems in the Pareto plane", Journal of 
5. Regional Science, 35, 2.