رویکردهای مختلف در زمینه نسبت فرهنگ و تمدن

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 3، دوره 5، شماره 16، مرداد 1397، صفحه 27-52   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

محمد ترابی^*

مدیر گروه علوم سیاسی / عضو هیئت علمی دانشگاه ازاد اسلامی واحد قم

چکیده

از دیر باز تعریف مفاهیمی نظیر جامعه،فرهنگ،تمدن، ملت و.... با دشواری های بسیار روبه رو بوده و آثار زیادی در باره این دو مفهوم به رشته تحریر در آمده است. اندیشمندان ونظریه پردازان با رویکردهای متفاوت واز زوایای گوناگون آن را مورد کاوش وباز بینی قرار داده اند و درمعرض تفسیرهای گوناگون ومتنوع قرار داده اند.نویسندگان ومحققان مختلف هریک از منظر خود با آن دست وپنچه نرم کرده اندوتفسیری دلخواه ازآن داشته اند.به گونه ای که گاه ان را مترادف و گاه دو مفهوم جدا و مستقل فرض کرده اند. این تحقیق دراساس به دومفهوم فرهنگ وتمدن می پردازد و شناساندن وسنجش اندیشه های متفاوت وهمسو ومخالف را هدف می گیرد. پرسش اصلی این است که چه نوع رابطه یا نسبتی میان این دو مفهوم وجوددارد. فرضیه تحقیق براصل جدایی واستقلال این دو تاکید دارد واین استقلال را باتوجه به تحولات نظام جهانی مطلوب ومناسب می داند. در این مقاله با استفاده از روش اسنادی و کتابخانه ای به بررسی رابطه میان این دو مفهوم پرداخته ایم.

کلیدواژه‌ها

تمدن؛ فرهنگ؛ نظام چهانی؛ عقلانیت

مراجع

1.    آشوری، داریوش (1380). تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ. تهران: انتشارات آگه.
2.    بشیریه، حمید (1386). فرهنگ از دیدگاه انسانشناسی و قومشناسی. تهران: نشر نگاه معاصر.
3.    بورلو، ژوزف (1386). تمدن اسلامی. ترجمه اسدا... علوی، تهران: انتشارات بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
4.    پهلوان، چنگیز (1378). فرهنگشناسی. تهران: انتشارات پیام امروز.
5.    پهلوان، چنگیز (1388). فرهنگ و تمدن. تهران: نشر نی.
6.    جلالی مقدم، مسعود (1385). فرهنگ چیست. تهران: انتشارات امیرکبیر.
7.    خورسندی، علی (1388). علوم انسانی و ماهیت تمدنسازی. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
8.    سریع‌القلم، محمود (1386). عقلانیت و آینده توسعهیافتگی ایران. تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
9.    عالمی، سید علیرضا (1389). آسیبشناسی تمدن اسلامی مبتنی بر اندیشه‌های سید حسین نصر. قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
10.    عاملی، سید رضا (1390). میراث تمدنی ایران. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
11.    کوش، دنی (1381). مفهوم فرهنگ در علوم اجتماعی. ترجمه فریدون وحیدا. تهران: انتشارات سروش.
12.    مصلی‌‌نژاد، عباس (1388). فرهنگ سیاسی ایران. تهران: فرهنگ صبا.