تعیین شوری خاک با استفاده از داده های سنجش از دورچند طیفی در اراضی کشاورزی

کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامه‌ریزی

مقاله 3، دوره 9، شماره 1، خرداد 1397، صفحه 37-51   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

بهروز ارسطو^{* 1}؛ احمد اخیانی²

¹محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان

²عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان (شاهرود )

چکیده

شور شدن خاک به عنوان یکی از عوامل اصلی تخریب اراضی در مناطق خشک و نیمه خشک و یکی از عوامل بسیار مهم محدود کننده تولید فرآورده های کشاورزی اهمیت فراوان دارد. بنابراین در مدیریت طرح ها و پروژه های کشاورزی، محیط زیستی و همچنین اطمینان از وجود امنیت غذائی، ارزیابی و شناسایی شوری خاک ضروری به نظر می‌رسد. تهیه نقشه شوری خاک یکی از گام‌های اولیه در جهت شناسائی این اراضی خواهد بود که با توسعه فن‌آوری سنجش از دور استفاده از تصاویر ماهواره‌ای (داده‌های ماهواره‌ای) روشی بروز و کارآمد می‌باشد. در این پروژه، به منظور شناسایی و ارزیابی شوری خاک، تعداد 65 نمونه در استان سمنان، بخش مرکزی سمنان، از افق شناسائی سطحی خاک (میانگین 0-15 سانتی متر) برداشت و به آزمایشگاه ارسال شد. سپس برای بررسی ارتباط بین هدایت الکتریکی و بازتاب های طیفی ماهواره، از تلفیق تصاویر ماهواره‌ای لندست ETM+ در تاریخ 14 اکتبر 2008 و مدل های آماری استفاده شد و به کمک پاره‌ای از شاخصهای طیفی مانند شوری، پوشش گیاهی انتقال طیفی و مولفه های اصلی، اقدام به شناسائی و ارزیابی شوری شد. نتایج نشان داد که بین EC خاک با تصاویر ماهواره ای و چند شاخص مشتق شده از تصاویر، رابطه معنا‌داری وجود دارد. در بین این شاخص‌ها، باند 7 ماهواره لندست ETM+ بیشترین همبستگی را (75%) با هدایت الکتریکی خاک مشاهده‌ای داشته و می‌تواند در پیش بینی و برآورد آن استفاده شود. سپس روش‌های رگرسیونی مختلف برای برآورد شوری استفاده شد. پس از ارزیابی دقت روابطه آماری ارائه شده با استفاده از 15 نقطه آزمون، روش گام به گام (Stepwise) با ضریب تبیین 60% برای منطقه مورد مطالعه انتخاب گردید، که میزان آماره های RMSE و MBE برای این رابطه به ترتیب2.833 و -.808 می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

آمار فضایی؛ ارزیابی شوری خاک؛ تصاویرلندست ETM+؛ سمنان