تحلیل کهن‌الگویی "سام‌نامه" بر اساس نظریۀ تفرد یونگ

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

مقاله 6، دوره 9، شماره 33، آذر 1397، صفحه 131-156   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

صمد عقابی باسمنج¹؛ حمیدرضا فرضی^{* 2}؛ رستم امانی آستمال³

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

²دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. نویسنده مسئول.

³استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

هدف این مقاله تحلیل "سام­نامه" براساس نظریه فردیت­یابی یونگ است. سام به­عنوان قهرمان جستجو­گر، با دیدن تصویر پری­دخت (آنیما) بیدار شده و به سطوح تازه­ای از آگاهی دست می­یابد و برای تکامل و دست یابی به کهن­الگوی "خویشتن" سفر خود را آغاز می­کند. او با گذر از کهن­الگوی نقاب به یاری پیر دانا موفق به حذف سایه و ازدواج و یکی شدن با آنیما (پری­دخت) می­شود و فرایند فردیّت­یابی خود را به سرانجام می­رساند و به کهن­الگوی "خویشتن" دست می­یابد. ضمن اینکه او کهن­الگوی مرگ و تولّد دوباره که معنای آن استعلای حیات و تحوّل درونی است، با وارد شدن در غار و چشمه– که بیانگر بازگشت به مرحلۀ جنینی (مرگ آیینی) است- و بیرون آمدن از آن مکان­ها – که رمز تولّد مجدد است – تجربه می­کند.

کلیدواژه‌ها

یونگ؛ سام‌نامه؛ نقد کهن‌الگویی؛ فردیت‌یابی

مراجع