حقوق اجتماعی بَردگان از مجموعة هزار قضاوت

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 5، دوره 13، شماره 51، شهریور 1397، صفحه 79-104   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

زهرا حسینی^*

دکتری فرهنگ و زبان های باستانی ایران، پژوهشگر و استاد دانشگاه

چکیده

مجموعة هزار قضاوت یا مادیان هزار دادستان (Mādayān ī hazār dādestān)، یکی از مهم ترین منابع تاریخ اجتماعی ایران ساسانی است که موارد ارزشمندی از وضعیّت قانونی و اجتماعی بردگان را ارئه می دهد.احکام موجود نشان می دهد که این مجموعه برای حقوقدانان نوشته شده است و برای اصطلاحات حقوقی و پیچیدة آن توضیحی ندارد. امّا اطلاعات مهم و بی نظیری را از جامعة مدنی دورة ساسانیان ارائه می دهد.
هدف اصلی این گفتار، بررسی قوانین بَردگی از مجموعة هزار قضاوت با روش تحلیلی- تاریخی، بوده است؛ پرسش مقاله این است: آیا پیش از اسلام در ایران بَردگی وجود داشته است؟ در کتاب حقوقی مادیان چه قوانینی برای بَردگان صادر شده است؟
با بررسی احکام موجود دریافتیم که بَردگی در ایران دورة ساسانی وجود داشته است؛ صدور احکام برای مسائل حقوقی بَردگان بیانگر حمایت و به رسمیّت شناختن بَرده و بَرده داری است؛ قانونگذاران بضرورت حقوق بَردگان را تنظیم کرده اند؛ و حمایت از بَرده را وظیفة هر بَرده داری دانسته اند.

کلیدواژه‌ها

"ساسانیان"؛ "فارسی میانه"؛ "مادیان هزار دادستان"؛ "نوشتة حقوقی"؛ "قوانین بَرده و برده داری"

مراجع