تنوع صفات کمّی و کیفی توده‌های بومی شنبلیله ایران در منطقه هشترود

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 1، دوره 14، شماره 4 - شماره پیاپی 54، دی 1397، صفحه 1-9   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/aej.2018.545064

نویسندگان

بهرام حاجی‌زاده¹؛ داود صادق زاده اهری^{* 2}؛ سلیمان جمشیدی³

¹گروه علوم باغبانی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران

²عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

³گروه گیاهپزشکی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران

چکیده

این پژوهش به‌منظور بررسی برخی صفات کمی و کیفی پنج توده بومی شنبلیله ایران شامل توده­ های بومی کرمانشاه، سمنان، خاش، برازجان و اردستان در منطقه هشترود آذربایجان شرقی و در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. براساس نتایج بین توده­ های بومی شنبلیله از نظر صفات کمّی و کیفی نظیر روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، ارتفاع اولین غلاف از سطح خاک، تعداد غلاف، تعداد شاخه فرعی، وزن هزار دانه، عملکرد ماده تر و خشک، عملکرد دانه، میزان پروتئین خام، هضم‌پذیری ماده خشک، میزان کربوهیدرات‌های محلول در آب و میزان خاکستر اختلاف‌های معنی‌داری وجود داشت. بیشترین عملکرد ماده ‌تر و عملکرد دانه متعلق به توده اردستان بود. توده بومی برازجان دارای بیشترین میزان هضم‌پذیری ماده خشک، میزان کربوهیدرات‌های محلول در آب و کمترین میزان دیواره سلولی بدون همی ­سلولز بوده و در مقایسه با سایر توده‌ها از کیفیت علوفه‌ای مناسب‌تری برخوردار بود. با توجه به وجود تنوع مطلوب در بین توده‌های شنبلیله از نظر صفات کمّی و کیفی، محافظت و استفاده از آنها در برنامه‌های اصلاحی به منظور تولید ارقامی با صفات زراعی مطلوب، عملکرد بیشتر و تولید علوفه با کیفیت‌ مناسب‌تر توصیه می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

 تنوع زیستی؛  تنوع ژنتیکی؛  تنوع فنوتیپی؛  تنوع مورفولوژیک؛  علوفه

مراجع

1.  Akbari Z, Qaderi A, Kalate-jari A, Mehrafarin A, Naghdi Badi H (2012).Changes of trigonelline biosynthesis under nitrogenous compounds in hairy-root culture of Iranian fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.). Journal of Medicinal Plants 2(42):128-135. [in Persian with English abstract]
2. Al-Habori M, Raman A (2002) The genus Trigonella. In: Petropoulos GA (ed.). Pharmacological Properties in Fenugreek. Taylor and Francis: London and New York 163-182.
3. Assefa G, Ledin I (2001) Effect of variety, soil type and fertilizer on the establishment, growth, forage yield, quality and voluntary intake by cattle of oats and vetches cultivated in pure stands and mixtures. Animal Feed Science and Technology 92: 95–111.
4.  Bazzazi N, Khodambashi M, Mohammadi Sh (2013) The effect of drought stress on morphological characteristics and yield components of medicinal plant fenugreek. Journal of Crop Production and Processing 3(8): 11-22. [in Persian with English abstract]
5. Coleman SE, Moore JE (2003) Feed quality and animal performance. Field Crops Research 84: 17- 29.
6.  Hasanzadeh E, Rezazadeh SH, Shamsa SF, Dolatabadi R, Zarringhalam J (2010). Review on photochemistry and therapeutic properties of fenugreek (Trigonella foenum-graceum). Journal of Medicinal Plants 2(34):1-18. [in Persian with English abstract]
7. Kevin L, Kenneth A, Albrecht A, Lauer JG, and Riday H (2008) Intercropping corn with lablab bean, velvet bean, and scarlet runner bean for forage. Crop Science 48: 371-379.
8. Lithourgidis AS, Vasilakoglou IB, Ohima KV, Dordas CA, Yiakoulaki MD (2006) Forage yield and quality of common vetch mixtures with oat and triticale in two seeding ratios. Field Crop Research 99: 106-113.
9.  Mc Cormick KM, Norton RM, Eagles HA (2009) Phenotypic variation within a fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) germplasm collection. II. Cultivar selection based on traits associated with seed yield. Genetic Resources and Crop Evolution 56: 651-661.
10. Mohammadi J, Amarloo A, Sadri K (2007) Cytogenetically study of two fenugreek cultivars cultivated at Zanjan. Proceedings of the fifth National Conference on Horticultural Science. Shiraz, Iran. [in Persian with English abstract]
11. Moradi P, Hassan Dokht MR, Kashi AK (2011) Genetic diversity in some characteristics of Iranian fenugreek (Trigonella foenum graceum L.). Journal of Crop and Weed Ecophysiology 4(16):55-70. [in Persian with English abstract]
12. Raja Kishore K (2012) Evaluation of crop residue based complete rations for augmenting milk and meat production in buffaloes and sheep. PhD Thesis, Sri Venkateswara Veterinary University: Tirupati, India.
13. Riasat M, Nasirzadeh A (2007) Evaluation of two perennial Trigonella (T. elliptica and T. tehranica) for forage quality improvement. Iranian Journal of Rangeland and Forests Plant Breeding and Genetic Research 14(4): 230-240. [in Persian with English abstract]
14. Sadeghzadeh Ahari D, Hassandokht MR, Kashi AK, Amri A (2016 a) Evaluation and selection for drought tolerance in Iranian fenugreek (Trigonella foenum-graecum) landraces at germination and seedling growth stages. Journal of Horticultural Science 29(4): 652-661. [in Persian with English abstract]
15. Sadeghzadeh Ahari D, Hassandokht MR, Kashi AK, Amri A (2016 b) Effect of drought stress on some agronomical and physiological traits of Iranian fenugreek landraces. Arid Biome Scientific and Research Journal 6(1): 95-100. [in Persian with English abstract]
16. Yolcu H, Daci M, Tan M (2009) Evaluation of annual legumes and barley as sole crops and intercrop in spring frost conditions for animal feeding .I. yield and quality. Journal of Animal and Veterinary Advances 8(7): 1337- 1342.