تحلیل محتوای ریشه‌های فساد در بخش دولتی جوامع درحال‌ توسعه

فصلنامه مدیریت توسعه و تحول

مقاله 1، دوره 10، شماره 34، آذر 1397، صفحه 1-7   

نویسندگان

مینا علوی¹؛ ابوالحسن فقیهی^{* 2}؛ مرتضی موسی خانی³؛ رضا نجف بیگی⁴

¹دانش آموخته دکتری، گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استاد، گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (عهده‌دار مکاتبات)

³استاد، گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

⁴استاد، گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

فساد اداری به ‌عنوان جراحتی قدیمی بر اندام سازمان‌های دولتی جوامع در حال‌ توسعه، امروز به یکی از بحران‌های ملی تبدیل شده است و تداوم رو به گسترش این پدیده خطر سلب اعتماد مردم را در پی دارد. از این ‌رو پژوهش پیش رو با هدف پاسخ به سؤال «ریشه‌های فساد اداری در سازمان‌های دولتی جوامع در حال ‌توسعه چیست؟» انجام شد. به‌رغم رایج بودن دلایل فساد اداری، تاکنون مطالعه‌ی جامعی در این حوزه صورت نگرفته است. پژوهشگر با به‌کارگیری روش تحلیل محتوا به تحلیل نتایج و یافته‌های پژوهشگران پیشین پرداخت و با انجام 7 گام، ریشه‌ها را در 29 مفهوم و 8 مقوله طبقه‌بندی کرد. برای کنترل کیفی پژوهش‌های منتخب از چک‌لیست CASP و برای تأیید یافته‌ها از ضریب پایایی هولستی استفاده شد. نتایج حاصل از یافته‌های پژوهش نشان داد همه‌ی عوامل در سطوح خرد (انگیزه‌های فردی و شرایط سازمان)، میانی (دولت) و کلان (جامعه و حاکمیت) به عنوان علل فساد، محتمل به نظر می‌رسند. در عین‌ حال در بافت‌های مختلف جوامع در حال ‌توسعه توافق در مورد علل فساد از حد مورد انتظار بیشتر است. در همه نقاط این جوامع چه فقیر و چه غنی، فساد با چند عامل همراه است؛ در سطح کلان، تهدید و تضعیف حاکمیت، جامعه مدنی توسعه‌ نیافته، در سطح میانی، ضعف حاکمیت قانون، کاهش ظرفیت دولت، نبود توسعه اقتصادی، ضعف و در سطح خرد، مدیریت رفتار سیستم‌های سازمانی و ضعف مدیریت رفتار سازمانی پژوهشگران می‌توانند در تحلیل میزان و ویژگی‌های فساد موجود در کشورهای درحال‌توسعه ارتباط میان عوامل علّی در سطوح مختلف را بیابند و با استفاده از مطالعات موردی مقایسه‌ای، بافت رفتاری فرد و گروه، بافت سازمانی، بافت دولت و همچنین بافت اجتماعی گسترده‌تر شامل وضعیت اجتماعی و هنجارها و ارزش‌های اخلاق عمومی جامعه و حاکمیت مورد مطالعه قرار دهند.

کلیدواژه‌ها

فساد اداری؛ مرور سیستماتیک؛ تحلیل محتوا؛ کدگذاری؛ جوامع در حال‌ توسعه

مراجع