مکان‌یابی بهینه صنایع تبدیلی و تکمیلی روستایی بخش مرکزی شهرستان پلدختر

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 15، دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 44، آذر 1397، صفحه 781-804   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهرشاد طولابی نژاد^{* 1}؛ ابولفضل حسینجانی²

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

²دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

از جمله راهبردهای توسعه سکونتگاه­های روستایی صنعتی کردن آن­ها در قالب ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی اسـت. وجود این صنایع از راهکارهای توسعه اقتصادی نواحی روستایی است. انتخاب مکان بهینه آن با توجه به امکانات و قابلیت­های موجود هر منطقه، می­تواند نقش موثری در توسعه آن منطقه ایفا کند. هدف این مطالعه انتخاب مکان بهینه برای استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش مرکزی شهرستان پلدختر می­باشد. جامعه آماری کارشناسان جهاد کشاورزی و صنایع روستایی شهرستان پلدختر می­باشند. 20 کارشناس به صورت نمونه­گیری هدفمند به عنوان نمونه انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده­ها پرسش­نامه خبرگان (به صورت مقایسه زوجی) می­باشد. برای انتخاب مکان بهینه از فرآیند تحلیل شبکه­ای (ANP)، و برای تحلیل فضایی شاخص­ها، از سیستم اطلاعات جغرافیا (GIS) استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشترین اهمیت شاخص­ها به ترتیب مربوط به شاخص­های دسترسی به منابع آب (173/0)، سودآوری اقتصادی (172/0)، دسترسی به مواد اولیه محلی (158/0) و همجواری با زمین­های کشاورزی (156/0) می­باشد. همچنین بهترین اولویت مکانی برای استقرار صنایع تبدیلی روستایی در منطقه مورد مطالعه بر اساس وزن گزینه­های مورد نظر، مربوط به دهستان جایدر با مرکزیت سراب حمام (484/0) می­باشد. به ترتیب مراکز روستایی مورانی (217/0)، واشیان (171/0) و پاعلم (128/0) در اولویت­های بعدی قرار دارند. بنابراین برای مکان­یابی صنایع تبدیلی، باید توجه بیشتری به شاخص­های موثر و چگونگی ارتباط آنها در منطقه انجام گیرد، تا بیشترین هماهنگی بین عوامل را ایجاد کرد. چونکه مکان­یابی بهینه صنایع روستایی می­تواند نقش تعین­کننده­ای در استقرار، سوددهی و پایداری این صنایع داشته باشد، که نهایتا باعث توسعه معیشت خانوارهای روستایی گردد.

کلیدواژه‌ها

صنایع تبدیلی و تکمیلی؛ مکان‌یابی؛ ‌ توسعه روستایی؛ فرایند تحلیل شبکه؛ شهرستان پلدختر

مراجع

Abazari, A., & Hosseini Yekani, S.A. (2014). Prioritization of the Establishment of Agricultural Conversion and Complementary Industries (Case Study: Mazandaran Province). Agricultural Economics and Development Research, 54 (1), 174- 181. (In Persian)

Abraham, T. (2004). Rural Industries and Rural Industrialization. London: Oxford University Press.

Aghahi, H., & Abdi. F. (2009). Placement and Capacity of Third Sugar Factory. Kermanshah Province, Economics and Development, 7 (68), 1- 25. (In Persian).

Ahmadian. M., Ghanbari, Y., Aslani Sanghideh, B., & Azizi, H. (2013). Identifying and Analyzing the Factors Affecting the Undevelopment of the Agricultural Conversion and Supplementary Industries (Case Study: Marvdasht County). Journal of Rural Research and Planning, 4 (3), 125- 152. (In Persian)

Ahmed. A. (2013). Rural Marketing Strategies for Selling Products & Services: Issues & Challenges. Journal of Business Management & Social Sciences Research, 1 (4), 55- 60.

Alemu, M. M. (2016). Sustainable Land Management. Journal of Environmental Protection, 7 (2), 502-506.

Barzeghar, A., Nemati, A., Rabbani Nasab, H., Yavari, A., Ghorbani, M., & Heydari, M. (2013). Strategies for the development and complementary industries of the North Khorasan Province using the Strategic Factor Analysis (SWOT) approach. Journal of Agricultural Economics and Development, 27 (2), 103- 113. (In Persian)

Basu. A. k. (2013). Impact of Rural Employment Guarantee Schemes on Seasonal Labor Markets: Optimum Compensation and Workers’ Welfare. Journal of Economic Inequality, 11(1), 1-34.

Dargahi, M., Lashtoo Aqayi, M., & Roknaldin Eftekhari, A. (2014). The Analysis of the Economical Role of Tehran-North Freeeway in the City of Chaloos, APJEM. Arth Prabandh: A Journal of Economics and Management, 3 (11), 54- 67. (In Persian)

Das, K. (2009). Broad – Basing Rural Industrialisation in India: Approaches and Challenges, Collaborative Research Project on Systems of Innovation for Inclusive Development: Lessons from Rural China and India, University of Malaya.

Das, R., & K. Das A. (2011). Industrial Cluster: An Approach for Rural Development in North East India. International Journal of Trade, Economics and Finance, 2 (2), 161- 165.

Deputy of Industry and Rural Development. (2004). Definitions and instructions provided by the Deputy Minister of Industry and Rural Development. Ministry of Jihad-e-Agriculture, Tehran. (In Persian)

Francesconia, W., Srinivasanb, R., Pérez-Minanac, E., Willcockd, S. P., & Quinteroe, M. (2016). Using the Soil and Water Assessment Tool (SWAT) to model ecosystem services: A systematic review. Journal of Hydrology, 535 (6), 625-636.

Garcia-Melon, M., Ferris-Onate, J., Aznar-Bellver, J., Aragonés-Beltran, P., & Poveda-Bautista, R. (2008). Farmland appraisal based on the analytic network Process. Journal of Global Optimization, 42, 143-155.

Gentle, P., & Maraseni, T.N. (2012). Climate change, poverty and livelihoods: adaptation practices by rural mountain communities in Nepal. Environmental Science and Policy21, 15 (1), 24- 34.

Ghaderi Masoum, M., & Gharoghosloo, H. (2012). The Role of Industrial Areas in the Economic and Social Development of Rural Settlements (Case Study of Khorabad Province, Qom Province). Quarterly Journal of Rural Space and Rural Development, 1(2), 1-14. (In Persian).

Guzman-Parra, V. F., Quintana-García, C., Benavides-Velasco, C.A., & Roberto Vila-Oblitas, J. (2015). Trends and seasonal variation of tourist demand in Spain: The role of rural tourism. Tourism Management Perspectives, 16, 123- 128.

Hai. L. T., Schnitzer, H., Thanh, T. V., & Braunegg, G. (2016). An integrated eco-model of agriculture and small-scale industry in craft villages toward cleaner production and sustainable development in rural areas- A case study from Mekong delta of Viet Nam. Journal of Cleaner Production, 137 (4), 274- 282.

Hedlund, M., Lundholm, E. (2015). Restructuring of rural Sweden - Employment transition and outmigration of three cohorts born 1945-1980. Journal of Rural Studies, 42 (4), 123-132.

Jun, H., & Xiang, H. (2011). Development of Circular Economy Is A Fundamental Way to Achieve Agriculture Sustainable Development in China, Published by Elsevier Ltd. Selection and peer-review under responsibility of RIUDS. Energy Procedia, 5 (2), 1530-1534.

Kamaleswaran, K., Prabhakaran, S., Harinath, P., Damini, M., & Kirubakaran, V. (2016). Capacity building on energy conservation in rural industries: A case study, Conference. Third International Conference on Electrical Energy Systems (ICEES),35, 860- 868.

Katungi, E., Sperling, L., Karanj, D., Farrow, A., & Beebe, S. (2012). Relative importance of common bean attributes and variety demand in the drought areas of Kenya. Journal of Development and Agricultural Economics, 3 (8), 411- 422.

Khajeh Shahkuhi, A., Hesam, M., Cheraghi, M., & Ashur, H. (2013). Locating and Prioritizing the Establishment of Agricultural Conversion Industries in Golestan Province. Quarterly Journal of Rural Space and Rural Development, 2 (4), 25- 41. (In Persian)

Kifle, S., Teferi, B., Kebedom, A., & Legesse, A. (2016). Factors Influencing Farmers Decision on the Use of Introduced Soil and Water Conservation Practices in the Lowland’s of Wenago Woreda, Gedeo Zone. Ethiopia, American Journal of Rural Development, 4 (1), 24-30.

Kumar, S. (2015). Rural Marketing of Agricultural Produce in India: Problems and Prospects, Global Journal of Engineering. Science & Social Science Studies, 1 (4), 1-13.

Liu, Y., Huang, J., & Zikhali, P. (2016). The bittersweet fruits of industrialization in rural China: The cost of environment and the benefit from off-farm employment. China Economic Review, 38 (3), 1- 10.

Maran, K. (2007). Problemes of Rural Labor: Issue and Challenges, Cuddalore. Pallavan Book publishing Company Itd.

Moradi, M., & Motiee Langroudi, S.H. (2005). Position of Industries in the Process of Industrialization and Rural Development in the Central District of Birjand. Geosciences, 53, 137-149. (In Persian)

Motie Langroudi, S. H. (2007). Rural Planning with Emphasis on Iran. Mashhad University Press. (In Persian)

Nair, V., & Whitelaw, A. P. (2015). Redefining Rural Tourism in Malaysia: A Conceptual Perspective. Journal Asia Pacific Journal of Tourism Research, 20 (3), 314- 337.

Nasiri. I. (2008). Rural Industries, an Effective Factor on the Economic and Social Development Process: An Experimental Sample of Villages in Bumehen Township. Quarterly Journal of Village and Development, 11 (1), 35- 58. (In Persian)

Nouri, S. H., Amini, A., & Soleimani, N. (2012). Locating Date Processing and Commodity Industries in Kazeroun. Spatial Planning Magazine, 2 (3), 23-34. (In Persian)

Pourrmazan, I., & Akbari, Z. (2014). The Effects of the Conversion and Complementary Industries of the Agricultural Division on the Rural Economy Case: Central District of Rasht. Quarterly Journal of Rural Space and Rural Development, 3 (4), 145- 164. (In Persian)

Pradhan, R.P., & Bagchi, T.P. (2013). Effect of transportation infrastructure on economic growth in India: The VECM approach. Research in Transportation Economics, 38 (1), 139- 148.

Rahimi. A. (2004). Explaining the Properties of the Conversion and Complementary Industries of the Agricultural and Rural Industries Division, Based on the Experiences of Other Countries. Tehran: Jamey Neghar Publications. (In Persian)

Shakour, A., & Karimi Ghotbabadi, F. (2015). Prioritizing the Establishment of Rural Industries in Marvdasht County Using the Centrality Index and AHP Model. Regional Planning Quarterly, 5 (18), 73-84. (In Persian)

Sundar, K. (2009). Rural Industrialisation: Challenges and Proposition, Commerce Wing DDE. Annamalai University, Tamil Nadu, India.

Townsend, L., Wallace, C., Fairhurst, G., & Anderson, A. (2016). Broadband and the creative industries in rural Scotland. Journal of Rural Studies, 54, 451- 458.

Vadivelu, A., & Kiran, B. R. (2013). Problems and Prospects of Agricultural Marketing in India: an Overview. International Journal of Agricultural and Food Science, 3 (3), 108-118.

Valmohammadi, C., & Dashti, S. (2016). Using interpretive structural modeling and fuzzy analytical process to identify and prioritize the interactive barriers of e-commerce implementation. Information and Management, 53 (2), 57-168.

Velaga, R. N., Rotstein, N. D., Oren, N., Nelson. J. D., Norman, T. J., & Wright, S. (2012). Development of an integrated flexible transport systems platform for rural areas using argumentation theory. Research in Transportation Business and Management, 3, 62-70.

Walkers, V. (2007). Policy Innovation for Rural Sustainable Development. New York: USA Rural Policy Research Institute.

Zahahi, M., Aghayari Hiz, M., & Zakeri Miab, K. (2015). Prioritization of the country's transformation and complementary industries in the city of Azarshahr with the Delphi and Topsis combination method. Geography and Planning, 19 (51), 221-246. (In Persian)