نقش قومیت‌ها در هویت و همبستگی ملی پس از پیروزی انقلاب اسلامی؛ مطالعه موردی: قوم بلوچ

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 7، دوره 5، شماره 17، آذر 1397، صفحه 121-136   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فرشاد فربد¹؛ محمد علی خسروی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری علوم سیاسی ( مسایل ایران ) دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان

²استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

چکیده

قوم بلوچ یکی از اقلیت‌ها و قومیت‌های مهم ایران به شمار می‌آیند و در عین حال که توان همبستگی بالایی دارند، گاهی می‌توانند چالش‌هایی را نیز برای دولت مرکزی به همراه داشته و زمینه استقلال و تجزیه‌طلبی آن کشور را ایجاد کنند. با توجه به اهمیت همبستگی ملی بلوچ‌ها با دولت مرکزی، هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش قوم بلوچ در هویت و همبستگی ملی ایران به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی است. روش پژوهش مطالعه کتابخانه‌ای و از نوع تحلیلی است. یافته‌ها حاکی از آن است، در منطقه سیستان و بلوچستان هیچ‌گاه حرکت‌های قوم‌گرایانه، به معنای متعارف آن، صورت نگرفته است. از سوی دیگر، همبستگی ملی زمانی ایجاد می‌شود که فرد در جامعه‌ای مانند ایران احساس دیگر بودن را نداشته باشد، در حالی که مردم سیستان و بلوچستان به دلیل محرومیت‌های فراوانی که دارند، با این احساس بسیار آشنا هستند. بنابراین، حاکمیت، برای تقویت هویت و همبستگی ملی باید به فکر گستراندن امتیازات، امکانات و بودجه مناسب به همه نقاط کشور از جمله سیستان و بلوچستان باشد، وگرنه همبستگی ملی جای خود را به افتراق و چنددستگی می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

سیستان و بلوچستان؛ قوم بلوچ؛ قومیت؛ همبستگی ملی؛ هویت

مراجع

1.    احمدی، حمید (1386). قومیت و قوم‌گرایی در ایران. تهران: نشر نی.
2.    افتخاری، اصغر (1387). ظرفیت طبیعی امنیت. مطالعات راهبردی، (5 و 6)،60-26.
3.    برتون، رولان (1384). قوم‌شناسی سیاسی. ترجمه ناصر فکوهی،تهران: نشر نی.
4.    بشیریه، حسین (1385). دیباچه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران (دوره جمهوری اسلامی). تهران: نگاه معاصر.
5.    جلیلی، حبیب‌اله (1396). انقلاب اسلامی ماحصل انسجام اقوام و رهبری واحد، خبرگزاری موج.
6.    حاجیانی، ابراهیم (1379). تحلیل جامعه‌شناختی هویت ملی در ایران و طرح چند فرضیه. مطالعات ملی، 2(5)، 43- 1.
7.    حافظ‌نیا، محمدرضا، و کاویانی، مراد (١٣٨٥). نقش هویت قومی در همبستگی ملی (مطالعه موردی قوم بلوچ). پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم انسانی)، 20(1)، 46-15.
8.    صالح‎آبادی، ریحانه (1394). فرصت‌های ناشی از حضور قومیت‌ها در جمهوری اسلامی ایران. هشتمین کنگره انجمن ژئوپلیتیک ایران همدلی اقوام ایرانی انسجام و اقتدار ملی، سنندج، انجمن ژئوپلیتیک ایران، برگرفته از https://www.civilica.com/Paper-GEOPOLITICS08-GEOPOLITICS08_109.html.
9.    عمید، حسن (1375). فرهنگ فارسی عمید. چاپ هشتم، تهران: امیرکبیر.
10.    معین، محمد (1371). فرهنگ فارسی معین. جلد چهارم، چاپ هشتم، تهران: امیرکبیر.
11.    معین، محمد، و شهیدی، سید جعفر (1377). لغت‌نامه دهخدا. جلد پانزدهم، چاپ دوم از دوره جدید، تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.
12.    موسوی خمینی، سید روح‌الله (۱۳۷۹). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
13.    هاشمی، سید حمید (1386). مطالبات قوم عرب و راهکارهای دولت. رهاورد سیاسی، (16)، 174-157.
14.    یورد شاهیان، اسماعیل(1380). تبارشناسی قومی وحیات ملی. تهران: فروزان.
15.    یوسفی، علی (1380). روابط بین‌قومی و تأثیر آن بر هویت ملی اقوام در ایران. مطالعات ملی، 2(8)، 42-11.
16.    Hornby, A. S. (2005). Oxford advanced learner’s dictionary of current English. Ed. 7th, Oxford: Oxford University Press.
17.    Watson, C. A. (2008). U.S. national security: A reference handbook. ABC- CLIO.